კლემენს მარია ბრენტანოს ცხოვრება და ლირიკის ნიმუშები

(გამოქვეყნებულ იქნა ლიტერატურულ ჟურნალ "ხელეურის" 2010 წლის მე–2 ნომერში)

თუ ჩვენს მკითხველს გერმანელი რომანტიკოსის კლემენს ბრენტანოს მოთხრობა „ყოჩაღი კასპერლისა და მშვენიერი ანერლის ამბავი“ წაუკითხავს, უდაოდ, მის მეხსიერებაში არასოდეს წაიშლებოდა საოცარი თანაგრძნობით დაწერილი ეს ნაწარმოები ცოდვა-მადლის შესახებ. მაგრამ ბრენტანო უწინარეს ყოვლისა პოეტია და უნიკალურად რჩება მისი პოეზია მთელი გერმანული ლიტერატურის ისტორიაში. მან სამყაროს ძლიერი ემოციური აღქმით დაიპყრო ენობრივი გამოხატულების საშუალებანი და სიტყვათა ჟღერადობას საოცარი მელოდიურობა შესძინა. აი რას გადმოგვცემს ბრენტანოს შესახებ გასული საუკუნის გამოჩენილი რუსი ფილოლოგი, თეოლოგი, პოეტი და მთარგმნელი ს. ავერინცევი.

ბრენტანო (1778-1842) გერმანული რომანტიზმის ჰაიდელბერგის სკოლის უმნიშვნელოვანესი წარმომადგენელია არნიმთან, ძმებ გრიმებთან და გორესთან ერთად. უფრო ადრეული „იენის“ რომანტიკული სკოლისაგან განსხვავებით, სადაც ინდივიდუალიზმი და კოსმოპოლიტური უნივერსალიზმი იკვეთებოდა, მათ ფოლკლორისადმი გამოიჩინეს დიდი ყურადღება, რომელსაც ზეპიროვნულ საწყისად მიიჩნევდნენ. ძველი ხალხური სიმღერებით ღრმად განმსჭვალულმა პოეტმა პარადოქსულად შექმნა სინამდვილის ასახვის ახალი ფორმები.

მისმა სამხრეთულმა წარმოშობამ (გერმანიაში გადმოსახლებული იტალიელი ვაჭრის შვილი გახლდათ), გერმანული ფილოსოფიური სიღრმისეული ბუნების განცდამ, საკუთარი ოჯახის ტრაგიკულმა ბედმა და ქვეყნის იმდროინდელმა მძიმე სოციალურ-პოლიტიკურმა მდგომარეობამ დიდი კვალი დატოვეს უნიჭიერესი შემოქმედის ცხოვრებაში. გასაოცარია მისი ნაწერების სერიოზულობა და ამავე დროს ზოგჯერ ის იუმორი, რომელიც მკითხველს დიდ სიამოვნებას ჰგვრის. ბრენტანოს პოეზიისათვის დამახიათებელია ქალური გონიერება, ძლიერი არა ლოგიკით, არამედ წვდომით, მოქნილობითა და გულისხმიერებით.

იგი 1805-1808 წლებში თავის სიძესთან, თავისი დის _ ბეტინას მეუღლესთან ახიმ ფონ არნიმთან ერთად გამოსცემს ხალხური ლექსების სახელგანთქმულ კრებულს „ჭაბუკის ჯადოსნური ფლეიტა“.

ოცი წლის ბრენტანო ეცნობა იენის პროფესორის მეუღლეს სოფიო მეროს (ქალიშვილობაში შუბერტი), რომელშიც იგი თავისი გარდაცვლილი დედის მსგავსებას დაინახავს და ხუთი წლის შემდეგ 1803 წელს მარბურგში ისინი ქორწინდებიან. და ეს ქორწინება საშინლად მძიმე და ხანმოკლე აღმოჩნდა. ორი ბავშვი გაჩენისთანავე გარდაიცვალა, ხოლო მესამეზე სიხარულით ლოდინში, ქალმა მკვდარი შვილი დაბადა და თვითონაც თან გადაჰყვა.

სოფიო მერო (1761-1806) ცნობილი ლირიკოსი და მთხრობელია. იგი შილერთან ჟურნალ „მუზების ალმანახში“ თანამშრომლობდა. თვითმყოფადი ლექსების გვერდით მას აქვს რომანი „შეგრძნების აყვავების ხანა“.

ამ ტრაგედიით ბრენტანო გადის მწუხარებისა და ტკივილის საზღვრებს და ერთგვარი შვებით ჰქმნის ლექსებს. თუ ნოვალისთან უფრო მეტი სუფთა აზრებია, ბრენტანოსთან უფრო მეტი პოეზიააო. ბრენტანოს გაგება-დაფასება ჰოლდერლინივით თანდათან ხდება. მას ადარებენ ედგარ პოს, ვერლენს, როგორც საოცარი მუსიკალური ლექსების ავტორს. მას ეწაფებიან თანამედროვე პოეტები, აპოლინერმა, ს. ავერინცევის შეფასებით არცთუ ისე ცუდად თარგმნა ბრენტანო, რომლის ცალკეული ლექსებიც აგებულია გარკვეული აზრის გამომხატველი სიტყვების რთული შეთანაწყობით, სიტყვების თამაშით, რაც მთარგმენლისაგან სერიოზულ ოსტატობასა და ორიგინალში წვდომას მოითხოვს.

ამჟამად მკითხველს მოწიწებით ვთავაზობთ ბრენტნოს პოეზიის თარგმანებს. აქედან ბოლო ლექსი სოფიო მეროს კალამს ეკუთვნის.

ლექსი „სამყარო ჩემი წინააღმდეგი“ გამოყენებულია თომას მანის „დოქტორ ფაუსტუსში“. ამ ლექსზე წერს მუსიკას რომანის გმირი ადრიან ლევერკიუნი.

ლექსი „ცხოვრობენ ჯარისკაცები“, ეს არის სიმღერა, დაწერილი საზეიმო განწყობით, რომელიც სამი წლის შემდეგ გამოქვეყნდა და ეძღვნება 1813 წლის შემოდგომაზე ლაიფციგთან ბრძოლაში ნაპოლეონზე გამარჯვებას.

მარიამ ქსოვრელი-ხართიშვილი

კლემენს მარია ბრენტანოს ლირიკიდან

* * *

სამყარო ჩემი წინააღმდეგი:

გაწოლილიყო ჩემს ზემოთ მთები,

დაბლით მოჩანდა ეს ცა მცირედი,

შენ მენატრები, შენ მენატრები!

ო, საყვარელო, გოგონავ ცუდო!

დავდივარ, მართლაც, გეძებ ქუჩებში,

ორი წელია, დავეხეტები,

წაგაწყდე იქნებ სადმე კუთხეში,

ისევ შენ გეძებ და მელანდები!

ო, საყვარელო, გოგონავ ცუდო!

ყველა ჭრილობა სიყვარულისა

ჩემში გაიჭრა, გადაიხსნა იქ,

ოდესღაც მაინც გიპოვნე ძლივსღა

შენში ვცხოვრობდი, მივიცვალე იქ!

ო, საყვარელო, გოგონავ ცუდო!

შენი კარის წინ ვიდექი დიდხანს,

იქ გაგითენე მთვარიან ღამეს,

დავსნეულდი და ძილიც გამიკრთა,

ეს ჩემი გული რაც შენ მოგიძღვენ.

ო, საყვარელო, გოგონავ ცუდო!

აღარ დავდივარ მდიდრულ სუფრაზე,

კეთილშობილი ღვინო უარვყავ,

სტუმართ დაცინვა გადავიტანე,

მე მხოლოდ შენთან რომ ვყოფილიყავ!

ო, საყვარელო, გოგონავ ცუდო!

რომ მოვაღწიე კანკალით შენთან,

თითქოს იყავი ისევ უმანკო,

ხელში გიყვანდი და ვგრძნობდი ნეტარ,

თითქოს იყავი შენ ჩემი მარტო.

ო, საყვარელო, გოგონავ ცუდო!

მაინც რა ცუდი იყავი მაშინ,

გაპატიე და შეგინდევ გულით!

არსება შენი შესაბრალისი...

რაიც იყავი შეგინდევ გულით!

ო, საყვარელო, გოგონავ ცუდო!

როცა შენ შიშვლად ცივი სასმელი

შემომთავაზე ღამისთვის უკვე,

ჩემი ცხოვრება წამსვე მოწამლე,

ავად შეიქნა სული ჩემი, ეჰ!

ო, საყვარელო, გოგონავ ცუდო!

მივეშურები, ვეშვები მთიდან

მე შენთან ერთად, დრო მიდის სწრაფად,

ჩაგეჭიდე და მოგეკარ მაგრად,

უფსკრულს მივდივარ მე შენთან ერთად!

ო, საყვარელო, გოგონავ ცუდო!

ჭრილობას ამას უხსენებელმა

წოვა დაუწყო, ო რა ტკივილით,

ჩემში ანაზდად შემოიყვანა

შხამიან პირით მრუმე სიკვდილი!

ო, საყვარელო, გოგონავ ცუდო!

მე ხომ ყველა ამ ტკივილის მიღმა

მქონდა სიწრფელე და ერთგულება!

რაკი ვეძახდი ჩემს თავს შენიანს,

შევძლებ ვერასდროს მონანიებას!

ო, საყვარელო, გოგონავ ცუდო!

* * *

აბა, მშვიდობით, ჩემო სიცოცხლევ,

შენ, მეგობარო, ერთგულო რაინ,

შენი ტალღები მიმოიქცევა

უკვე იმ ნათელ ვარსკვლავიანში.

სამყრო ირგვლივ ჩაძინებულა,

მთვარე კი უმღერს გუნდებს ღრუბელთა

თავის სიმღერას.

პატარა ნავში მეზღვაურს ჩასთვლემს,

ის შეუპყრია ოცნებას ზღვაზე.

შენ კი სიფხიზლე, ღვიძილი გმართებს,

რომ გემს წინ წყალში შემოიყვანდე,

გაქვს შენ ცხოვრება თავისუფალი,

გადაიცეკვე ძირებთან ვაზის

იმ წყნარი ღამით.

ვინც შენ გიყურებს, ის სიცილს სწავლობს,

შენა ხარ ისე გახარებული,

სუსტთა გულების გამმხნევებელო,

ღარიბ-ღატაკთა მდიდრულად მქმნელი,

შენ აირეკლავ მაღალ სასახლეთ,

ო, დიდრონ კასრებს აავსებ ღვინით,

წითელი ღვინით.

ზოგიერთებსაც ასწავლე ცრემლვა,

თვისი მოსტაცე ვის სიყვარული,

ვისაც ასეთი ეწვია ლტოლვა,

ერთობა იყო უფლის სურვილი,

გზა აერიათ ტყის პირს ჭალებში,

მოძახილები მათი ექოსი

გამოსცემს ტკივილს.

და ზოგს ასწავლი ლოცვა-ვედრებას

შენი კლდოვანი ღრმა უფსკრულეთით.

ვინაც იხილავს შენს მრისხანებას,

გზას გაუყენებ ფსკერისკენ ქვევით,

იქ, სად ტალღები ჩაეხეთქება,

იქ, სად მორევი ნაკადს ჩაიხვევს,

იქ ლოცულობენ.

მე კი მიბიძგებ, ვიწყო სიმღერა,

გაპყრობენ როცა თვალები მზერას,

სიყვარულიანს ავყვები მღერას,

მკერდში დამივლის ნაზი სიმღერა,

აბრუნე ტკბილად წისქვილი ჩემი,

ახლა მეყრები ამ სიცივეში

და მეთვლიმება.

თქვენი ლამაზი ცა, ვარსკვლავთ არე,

ზეციურ მამას გადამაბარებს,

გამომაღვიძებს ვიდრე მზე, მთვარე,

ვიდრე შენამდე მე ჩამოვაღწევ,

კარგი იქნება მე შენ გაქებდე,

შემდეგ გიმღერებ აღფრთოვანებით

მე შენ სიმღერას.

ჰა, გასართობად მე გადმოგიგდებ

შენს დინებაში შეკრულ ყვავილებს,

შენი მიზნისთვის იგი წაიღე,

სადაც დღე ესე სრულ განისვენებს

და მე კი უნდა დავბრუნდე მაშინ

ჩემსა ლოცვაში, შენ დაგასრულო,

მწუხრის სიმღერავ.

* * *

გესმის შენ ჭების ჩუმი ბუყბუყი,

გესმის ჭრიჭინი ჭრიჭინობლების?

მოიცა, უხმოდ მივუგდოთ ყური,

ნეტარ არს, კვდება ვინაც ოცნებით.

ნეტარ არს ვისაც არწევს ღრუბელი,

ო, რა ნეტარად ძალუძს მას ფრენა,

მას, ვისაც მთვარე ნანას უმღერის,

ფრთეთა შეურხევს ვისაც ოცნება,

რათა ლურჯ ცაზე, ცის კაბადონზე

ვარსკვლავებს კრეფდეს, ყვავილებს ვითარც:

სიზმარს მიჰყევი ფრთებით, იძინე,

მე გაგაღვიძებ, ბედნიერი ვარ.

მტერი

მე ვიცი ერთი,

არ გვიყვარს ჩვენ ის;

ერთს ვასახელებ,

ამსხვრევს გვირგვინებს.

ფეხი აქვს მტვერში,

თავი ღამეში,

მის წინ ფოთლები

ქვევით მოცვივა, მიწისკენ შავის.

შეუბრალებლად

ატარებს ხელით.

ბავშვურ სამყაროს, მობარბაცეს მას:

ჰქვია სიკვდილი

და არსებანი

ძრწიან შენსა წინ,

საშიშო გმირო!

* * *

მსურდა პატარა თაიგული რომ

შემეკონა და ღამემ მიწია,

ვეღარც ერთ ყვავილს ვეღარ ვპოულობ,

შენთვის რომ კრძალვით მე მომერთმია.

ცრემლი ღაწვებზე ჩამომეღვარა,

ზედ დაეწვიმა სამყურა ბალახს

და გაიხარა ყვავილმა ნაზმა,

ჩემს ბაღში ვხედავ ყვავილობს ახლა.

შენთვის მინდოდა რომ მომეწყვიტა,

ყვავილებიდან გამომერჩია,

მაგრამ შეხედე, ის ამეტყველდა:

ნუ შემეხები, მტკივნეულია.

სხვის სიხარული გაიზიარე,

და დაუკვირდი ვნებას საკუთარს,

ნუ მომაყენებ სალმობას მწარეს,

დროს ნუ მისწრაფებ, გამწირვ ნუღარ.

ასე უბნობდა მუდარით, ხვეწნით

მდგომარე ბაღში ჩუმად მარტოდა,

თუმცა კი მსურდა საჩუქრად შენთვის

მაგრამ განაღა შეიძლებოდა?

ასე გამომრჩა ჩემი საუნჯეც

ღამეც მარტოდ ვარ ასე ეულად

ჩემს სულში ახლა მოწყენა სუფევს,

ცხოვრება ლხენას გადაჩვეულა.

* * *

მზე როცა ჩადის, ჩაესვენება,

მოიწევს ბინდი, ნელა ბნელდება,

დაისზე ზეცა ოქროსფერდება,

ღამეს კი მწუხრი შემოაწვება.

რაც სიყვარული წავიდა ჩემგან,

დავრჩი მე ჩემი თავის ამარა,

ღაწვებზე მფენი ფერი ღაჟღაჟა

გამიფერმკრთალდა, გაქრა, მინავლდა.

წყვდიადი ისე უნდა დადუმდეს,

ყოველი წყენა თან რომ მიჰქონდეს,

მაგრამ მთვარის და ვარსკვლავთა გულებს

სურთ დაგვანახონ, რარიგ ცხოვრობენ.

ბაგენი შენნი დადუმებულა,

არ მინელდება ვარვარი გულის,

მზერამ და ცრემლმა გაჩვენოს უნდა,
ვერ მოისვენებს რომ სიყვარული.

შენ

მკვდარი იყო დედამიწა,

მე ვცხოვრობდი მთლად ეული,

შენს თვალებთან ვერ აღწევდა

მზე ჩამცხრალი, გამომშრალი.

გთხოვდი მოკვლას მე წყურვილის,

მაგრამ მზერა სხვაგან გქონდა,

შენი თვალნი დაშვებულნი

ჩემსკენ აღარ იხილვოდა.

დედამიწა მენატრება,

ღელვა მოსდევს გაზაფხულს ხომ,

მაგრამ ძალუძს არაფრის ქმნა,

გარნა შენის, ჩემო კარგო.

* * *

შენი სიმღერის ჟღერა მომესმა,

ვარდების ჟრჟოლით მთვარეს რომ აღწევს,

ჭრელი პეპელაც ხომ გაზაფხულზე,

ვითარც ფუტკარი შენსკენ მოექცა.

ვარდისკენ ვილტვი უკვე მას შემდეგ,

როგორც კი შენი სიმღერა მესმა.

შენი სიმღერა ღამემ წაიღო,

ჩემი სიმშვიდის გედის სიმღერა,

მთვარეს, ციდან რომ გვიმზერს ფარულად,

ვარსკვლავებს, ვარდებს ხმა მივაწვდინო,

საით გასწია, სად გაქრა ნეტავ,

ვინაც ხმატკბილად ამოიმღერა.

შენი სიმღერა გულიდან ჟღერდა,

მთლად გაზაფხულმა, დიდ სიყვარულით

მუდამ მფეთქავმა, ჩემი ცხოვრების

მონატრებათა წყალში ჩაყვინთა

და ნაკადს გაჰყვა მზის დასავალში,

ოდეს სიმღერა შენი მომესმა.

* * *

შორს გავემართე, გავწიე შორით,

მთა და ბარი მაქვს გადასერილი,

ერთგული არის ცისა სარტყელი,

ყოველგან ჩემი შემომსაზღვრელი.

წიფლებისა თუ მუხების ძირში,

თუნდაც მჩქეფარე ჩანჩქერის გვერდში,

უნდა ვეძიო ბინა აქ ჩრდილში,

ნაზი ბულბულის სიახლოვეში.

იწყებს რომელიც მწუხრზე გალობას,

ფიქრშია ნეტარ, სტუმრებზე ჰყვება,

ვიდრე ძილი და წყნარი ოცნება

დაღლილ სულს ნელა შემოაწვება.

და მე მოვისმენ იგივე ჩივილს,

ვგრძნობ ისევ ისე ხალისს და წადილს,

ვგრძნობ გულის ცემა მატულობს თუ ვით,

მკერდში რაც ხდება, აქაც ის არის.

ჩემს ფერხთა ქვემოთ იმ მდინარიდან,

რომ მირაკრაკებს თამაშ-თამაშით,

იგივ ვარსკვლავნი მესალმებიან

და აქ ისე ვარ, თითქოსდა სახლში.

ძაფის დამრთველის ღამის სიმღერა

რა დამავიწყებს, კარგა ხნის წინათ,

ტკბილად გალობდა ბულბული ნაზი,

ეს იყო მართლაც ხმაი ნეტარი,

გვესმინა ერთად, გვხვდა მაშინ წილად.

ახლა ვმღერივარ, არ ვტირი არა,

ვართავ და ვართავ, ასე მარტოდ ვარ,

ძაფს სუფთად, ნაზად მე გამოვიყვან,

შუქი ანათებს, მთვარისა სანამ.

ერთად ყოფნისა გვქონდა ჩვენ ხვედრი,

ტკბილად გალობდა ბულბული ნაზი.

როგორ მახსენებს ახლა ხმა მისი,

ოდეს დამტოვე, ჩემგან წახვედი.

მთვარის ნათელი ვიდრე იქნება,

მე შენზე ფიქრი არ მომწყინდება,

წმინდა და წრფელი გული მოგიძღვენ,

რომ შევიყვარო, უფლის არს ნება.

მას შემდეგ, რაც შენ წახვედი ჩემგან,

ბულბული მუდამ ტკბილის ხმით გალობს,

მის ხმას ყურს ვუგდებ, იმ დროზე ვფიქრობ,

როცა ვიყავით ჩვენ მაშინ ერთად.

ჩვენი ერთობა ღვთის არს სურვილი,

მე აქ მარტო ვარ რთვაში გართული,

მთვარე კაშკაშებს, ცა არს მჭვირვალი,

მე ვმღერი, მაგრამ მინდა ტირილი.

* * *

ცხოვრობენ ჯარისკაცები,

მართლაცდა, ღვთის მოწყლებით.

ცა მიაჩნიათ მათ კარვად,

მინდორი მწვანე სუფრად და

სკვერი აქვთ მათ სარეცელი,

მებუკეთ აქვთ ჩასაბერი, _

დილის და ღამის მშვიდობა,

ხალისიანად ადგომა.

მზე სასტუმროს აბრა არის,

სავსე კასრი მეგობარი.

მთვარე სატრფოა ღამისა,

ვარსკვლავთ სანგარში არის და

თავისი დრო აქვთ ვარსკვლავებს,

თავისი არე, სიმრგვალე,

მონაცვლეობენ ისინი,

დარაჯთ აქვთ ნუგეშინი.

დროზე აღვმართავთ ჩვენ მახვილს,

გვამი ხომ მიწისა არის,

სული ეკუთვნის კარავს ცის,

სამოსელი არს ქვეყანის.

ეცემა ვინაც, იქ რჩება,

ძალუძს კვლავ ძლევა, ვინც დგება,

ვინც გადარჩება, აქვს ნება,

ცუდია, ვინაც დასხლტება.

ჩვენ გლეხი გვემსახურება,

აქ რაღაც ღვინო მჟავდება,

სხვა განძი მოიპოვება,

ქალი აქ კოცნით დატკბება.

* * *

დგაფუნებს ტალღა,

ქარი ქრის შორით;

ზღურბლო, ნეტარ ხარ,

ადგილო შობის.

ციური ლურჯი,

სიმწვანე მიწის...

ამ სიყვარულით

გული ვით იწვის.

ვით ვაზის რტონი,

ჩემი ფიქრებიც,

შინაგან ლტოლვით

თქვენ თავს გევლებით.

ნიავი არ კრთის,

ფოთოლი არ თრთის,

გესმის გარეთის,

ვუყვარვარ თუ ვით.

ცის სივრცეებო,

ახლოს ხართ რა რიგ,

ვარსკვლავთ ხელს ვტაცებ

აქედან აკვნით.

დინებით ქვევით,

წამიღე რაინ,

შენ კვლავ შემხვდები,

სტოვებ არავის.

ო, მამავ, რიდი

შენი მიპყრობდა,

კიდემდე კიდით

გიხმობ საშველად.

ირეკლავ, ცურავ

ბრწყინვაში მთვარის,

გულში ჩამიკრავ

ჩემი გვირგვინით.

* * *

ფაბიოლა

კვლავ სევდით მოსთქვამს ფლეიტა,

გესმის, და გრილი ჭები ჩუმად ბუყბუყებს.

პიასტი

ოქროსფრად წვება ჰანგები მისი,

მივუგდოთ ყური, წყნარად გავყუჩდეთ!

ფაბიოლა

თხოვნა უბიწო, სურვილთ ავყევ და,

ის გულს შეეხო, ტკბილად მეტყველებს!

პიასტი

ღამის წყვდიადში, გარს რომ მერტყმება,

ჰანგების შუქი მე შემომყურებს.

* * *

სამყაროო იდუმალო,

შორეთიდან ამეტყველდი,

რაიც ჩემსკენ სიტკბოებად

მოიწევ და მეთვისები.

არ მეტყველებს სიყვარულის მჩენი ფერი,

ოდეს მწუხრზე თაღი ცისა არ ელვარებს,

და გვირგვინებს ჩუმად მნათი ნაპერწკლების

უწნავს ღამე ჩრდილიან შუბლს ირგვლივ მალე.

წმინდა აზრი შორეთიდან

უამრავი ვარსკვლავების

ეშურება, მოდის წყნარად

ჩემსკენ, აქეთ ის მოილტვის.

ოდეს მთვარე წყნარად, თბილსა ცრემლებს აფრქვევს,

ენამება, ღამეთ ურჩენს ფარულ ტკივილს,

მოქროლდება ის სიმშვიდე. ოქროს ნავებს

ციურ ტბაში მიუძღვებათ სულნი ფრთხილნი.

სიმღერების ბრწყინვალება

დაბლა აღწევს და იხვევა,

წკრიალა ხმით აჟღერდება

შემდეგ ისევ აღიწევა.

შუა ღამის ოდეს წმინდა ნაცრისფერი,

შიშით ჩუმად იპარება ბნელ ტყეებში,

და ბუჩქები შეჰყურებენ საოცრებით

ყოველივეს, წყვდიადს სიღრმით დამოწმებით.

მეგობრული ეს თამაში

სიბნელეში მოგზაურობს,

მოციმციმე მიზანსწრაფვის

შუქი წყნარი ელავს, ნათობს.

ყველაფერი მეგობრულად არს შეკრული

ნეტარებით, ნუგეშინით, კაეშანით:

ღამეებში ბრწყინვით შუქნი ჩახვეულნი,

მუდმივ ერთურთ შინაგანად ნათესავნი.

სამყაროო იდუმალო,

შორეთიდან ამეტყველდი,

რაიც ჩემსკენ სიტკბოებად

მოიწევ და მეთვისები.

* * *

იქ, ბახარახთან რაინზე

ჯადოქარი რომ ცხოვრობდა,

მისი ხიბლი და სინაზე,

ყველას გულებს დაიპყრობდა.

აგემებდა სირცხვილს მრავალს,

იზიდავდა ყოველს ირგვლივ,

სიყვარულის კავშირს ამგვარს

ვეღარც ეხსნებოდა ვერვინ.

იწვია ეპისკოპოსმა

სასულიერო უფლებით,

დამოძღვრა ეკადრებოდა

გამოისობით მშვენების.

ჰკითხა მას გულისშემძვრელად:

_ “შე საწყალო ლორელაი,

მითხარ, გასწავლა რომელმა

მცდარი, ჯადოსნობა ავი?”

_ “ეპისკოპოსო, მომწყინდა,

სიკვდილი მსურს, მადევს ბრალი,

რადგანაც ყველა დაეცა,

ვის შევავლე ოდნავ თვალი.

თვალნი მაქვს ცეცხლის ალები,

მკლავი ვით ჯოხი ჯადოქრის,

გადამაგდეთ თავად ცეცხლში,

დამიმტვრიეთ ჯადო ჯოხი!”

_ “განგიკითხო, განა ძალმიძს,

აღიარე ახლა რადგან.

ვერ მივმხვდარვარ ცეცხლის ალში

ჩემი გულიც იწვის რაღად.

ჯოხის გადატეხვაც მიმძიმს,

ლორელაი, ასე ვფიქრობ,

ჩემი გულიც მერე მაშინ

ორად უნდა გადაიპოს?”

_ “ეპისკოპოსო, ნუ მცინებ

მე საწყალს ამგვარ სიავით!

სჯობს შეწყალება ღმერთს სთხოვო,

უფალს სულის ჩემისათვის.

დიდხანს მე ვეღარ ვიცოცხლებ,

ალვა-გზნებით არვის ველი,

სჯობს სიკვდილის ნება მომცეთ,

თქვენთან ამისთვის მოვედი.

მიღალატა სატრფომ ჩემმა,

მიმატოვა და განმშორდა,

შორით გასწია აქედან,

გზას დაადგა, განმარტოვდა.

თვალნი ნაზი და მნუსხავი,

ღაწვნი თეთრი, ვარდისფერი,

უბნობა ტკბილი და წყნარი,

წრე არს ესე ჯადოსნური.

დარდით ალბათ შევიჭმები,

გული როგორ მიმძიმდება,

სახეს ჩემსას ვაკვირდები,

ტკივილისგან გული კვდება.

სამართალს ჩემსას მე ვპოვებ,

ვით ქრისტიანი მსურს მოვკვდე.

ეს ყველაფერი დმთავრდეს,

ვარ რადგან სატრფოს გარეშე“.

რაინდს სამს მოაყვანინებს:

_ „შეიყვანეთ მონასტერში,

წადი, ლორე _ სურს ასე ღმერთს _

აგრევია მთლად აზრები.

მონოზონი უნდა გახდე,

თეთრ-შავებით შეგმოსავენ,

ფხიზლად იყავ აქ მიწაზე,

სიკვდილისთვის განემზადე“.

რაინდებმა ცხენს ჰკრეს დეზი,

მონასტრისკენ წაიყვანეს

ლორელაი მშვენიერი,

დარდიანი ჰქონდა სახე.

_ “რაინდებო, გთხოვთ გამიშვათ,

ნება მომცეთ, წავალ კლდისკენ,

თვალი ვკიდო კიდევ მინდა

საყვარელსა მის სასახლეს.

სურვილი მაქვს ისევ წყნარად

ღრმა რაინში ჩავიხედო,

მივაშურო მერე ტაძარს,

ღვთის მხევალი, მორჩილ ვიყო”.

აქ ახლოს არის სალი კლდე,

რა ციცაბოა კედელი;

ცოცვით მიაღწევს სიმაღლეს,

ზემოთ დგას ამის მსურველი.

რაინდებმა გამოაბეს

თვის ბედაურნი იქ ქვემოთ.

მაღლა სწრაფად მიცოცავენ

კლდის წვერისკენ, სულ მთლად ზემოთ.

ქალწულმა უთხრო ამბავი:

_ “მდინარეს რომ მოსდევს ნავი,

ვინაც მოჩანს ფეხზე მდგარი,

ჩემი შესაფერი არის.

მევსება გული მხნეობით,

ვეგებები უსაყვარლესს”;

და მერე ქვემოთ ეშვება,

ერთვება რაინის ტალღებს.

რაინდები განწირულნი

უფსკრულს ჩასცქერენ უმწეოდ,

ეყრებიან საბრალონი

იქ უწირველ უსამაროდ.

ვინ მღეროდა ამ სიმღერას,

მეზღვაური აქ რაინზე,

თან ყოველთვის ყურს უგდებდა

ქვად ქცეულსა იმ რაინდებს:

ლორე ლაი

ლორე ლაი

ლორე ლაი

თითქოს ჰგავდეს ჩემს ძახილებს.

სოფიო მეროს პოეზიიდან

კაეშანი

საღამოს ბინდი ჩამოწვა ბაღში,

დაღრუბლულ ფიქრებს თავს ვერც მე ვართმევ,

დაღლილმა თავი მივაყრდენ ფანჯრის

მაგარსა ჩარჩოს, ვით ქვის სამარეს.

ჩემი ლანდები ლამაზ დროების

მიიჩქარიან თვალებდახრილნი,

აჰ, განჰქრნენ უკვე, გადავიდნენ იქ,

დამტოვეს მარტო ნატვრით აღვსილი.

მთვარის ნათებავ, სხივთა გვირგვინით

ჩემს შუბლს სიმშვიდით ვეღარ აყუჩებ,

ეს სიხარული, ჩემი ყოველი,

მოგონებაში მხოლოდ აშუქებს.

ვინც სიცოცხლეში, ბედნიერებავ,

გპოვა. ამაოდ შენი ირწმუნა,

გარნ მარტო ქარში ღრუბელი ჰქრება,

აქვე იშლება აგერ თვალთაგან.

სად არის ტკბობა? იქნებ ოცნებათ

სიხარულს მოსდევს? ეს სინამდვილე

განდევნის გულში ნაზ ეფემერას,

შორით დაბურავს ნეტარ სურვილებს.

აწმყოვ, აჰ, ჩემი ხილვები ვგრძნობ, რომ

ვეღარ ხარობენ და მოკრძალებით,

შენ მოგონებავ, ცის ქალიშვილო,

მჭკნარი მოგიძღვნა მსურს გვირგვინები.

გერმანულიდან თარგმნა

მარიამ ქსოვრელი-ხართიშვილმა