ნიმუშები კობა არაბულის პოეზიიდან გერმანული თარგმანებით

(ლექსები ამოღებული პოეტ კობა არაბულის კრებულიდან „მითების გაღვიძება /წიგნი სიზმრისა და სიცხადისა/“, გამომცემლობა „მერანი“, თბილისი, 2012; გერმანულად თარგმნა მარიამ ქსოვრელი-ხართიშვილმა // Die Gedichte des Dichters Koba Arabuli aus seiner Sammlung “Die Erwachung der Mythen /das Buch des Traums und der Wahrheit/”, Verlag “Merani” /“Der Ross”/, Tbilisi, 2012; aus dem Deutschen von Mariam Ksowreli-Chartischwili)


ქრისტეს შემდგომი დროის პეიზაჟები 


* * *

ვისმენდი ბავშვობის დროინდელ მუსიკას:
ეს იყო წყაროთა ხმა და წვიმების წკარუნი...
კიდევ იყო რაღაც სხვა: უდაბნოს მუსონივით –
მთვარის მტვერი...
და მთვარეს მოყოლილი ვარსკვლავთა ჟრიალი...


Die Landschaften nach der Christuszeit 


* * *

Ich hörte die Musik von der Kindheitszeit:
Das war die Quellenstimme und das Klirren des Regens…
Und noch war etwas ander’s: wie der Wüstenmonsun –
der Staub des Mondes…
Und das Klingen der dem Mond gefolgten Sterne…


სიყვარული 

„კარგად უსუნე, მარიამის ყვავილებია,
გიამება...
დამშვიდდები და დაიძინებ“.
ნაცრისფერ ღაწვზე აკოცებს ქალი.

„გუშინ მარწყვის მდელო გადათხარეს,
მწვანე მიწა გადაატყავეს...
იქ, სადაც მწყემსი იძინებდა, ლამაზ ბორცვზე,
და წყვეტილ სიზმრებს ხედავდა ხოლმე, –
აკლდამებმა ამოანათეს:

თურმე მწყემსი საკუთარი წინაპრების კალთაში იწვა,
იმიტომაც ეძინა ტკბილად...
როცა ეღვიძა, – კომბალს ნისლივით დაკიდებული –
ისევ მიწაში იყურებოდა...

ეხლა კი ბორცვი ჩაატყავეს, როგორც კურატი –
მყუდრო აკლდამებს გადაეხადათ,
საკვირველია ადამიანი –
საკუთარ მკვდრებს ამოთხრიან,
აბჯარს აჰყრიან –
და ცარიელ-ტარიელა ძვლებს დამარხავენ“...
ფიქრობდა კაცი.

„კარგად უსუნე, მარიამის ყვავილებია,
დამშვიდდები და დაიძინებ“ –
ქალი ტკბილი ხმით უყვავებდა ხმელ-ხმელ მამაკაცს,
მხალსა და მწვანილს მიართმევდა,
ცდილობდა წვენი გამოეწურა
რომელიმე ველურ ხილისთვის,
და ის ესმია...
წვენის სახდელი
ფრინველივით ღუღუნებდა საველე ქოხში,
შესჩვეოდა კაცის ყური ამ ხმას, რომელსაც
სიცოცხლის წვენი შემოჰქონდა
მის გამშრალ სისხლში...

თითქოს ესეც და სხვაც ბევრი რამ მოჰბეზრებოდა,
დროც გასულიყო...
მაგრამ იცოდა სიყვარული იყო მიზეზი,
რომ სული ედგა
და დილაზე გაღვიძებული ისევ იტყოდა:
„აბა, ავდექი!“


Die Liebe 

“Rieche doch gut, das sind Mariablumen,
Du vergnügst dich…
Du wirst dich beruhigen und schlafen” –
Auf die graue Wange küsst ihn die Frau.

“Gestern hat man die Erdbeerenwiese ausgegraben,
Der grünen Erde die Haut weggezogen…
Dort, wo der Hirt schlief, auf dem schönen Hügel,
Und unterbrechliche Träume sah, –
Dort sind die Grabgewölbe ausgeschienen worden:

Es war so, als der Hirt auf dem Schoß eigener Ahnen läge,
Und darum schliefe er süß…
Als er wach war, – am Holzstock wie Nebel angehängt –
Sah wieder in den Boden ein…

Jetzt hat man den Hügel, wie den Stier, von der Haut frei gelassen –
Die stillen Grüfte standen abgehoben,
Es ist der Mensch wunderbar –
Die eigenen Toten wird man ausgraben,
Die Rüstung von ihnen abpanzern –
Und bloß die Knochen begraben…”
Dachte der Mann.

“Rieche doch gut, das sind Mariablumen,
Beruhigst du dich und schläfst” –
Die Frau erzählte mit der milden Stimme dem mageren Mann,
Bot den Kohlrabi und die Kräuter ihm an,
Sie versuchte den Saft
Von irgendwelchem Wildobst auszupressen
Und es ihm zum Trinken zu geben…
Der Saftauspresser,
Wie der Vogel, sang in der Zelthütte,
Die Mannesohren waren an diese Stimme gewöhnt,
Die den Lebenssaft in sein getrocknetes Blut brachte…

Es war so, als ihm dies und das langweilig wäre,
Die Zeit wäre auch vergangen…
Aber er wußte, dass die Liebe der Grund war,
Dass er denn am Leben war
Und er, Aufgewachter, sagte am Morgen wieder:
“Los, ich bin aufgestanden!”


ურითმო ლოგარითმი 

დაიგვიანეს ფრინველებმა –
ჭილყვავების ადრეული მოვიდა თოვლი:
დაფერდნენ მთები: დაალმაცერდა ჩვენი გზები ფეხმოსაკიდი!..

„აგრე ტაძარი! –
ეკლესია გამოჩნდა მშვიდი,
აი, აქანა: ფლატეს თავზე – ხეობის შიგნით –
ნისლის ნაფლეთში გახვეული მაცხოვრის წიგნი!“
„რამ დაგვაბრმავა, აქამომდე რომ ვერ ვხედავდით, –
რა წყალს ვღეჭავდით, ჩვენ ცოდვილი დროის მხედარნი!“

დაგვაფეთა უცებ ნისლიდან
ამოფეთქილმა საყდარმა თეთრმა –
და სახტად დავრჩით!..

უეცრად სეტყვა წამოვიდა ხატის ტყეებზე,
ვერცხლის ბარძიმი დაუგორდა ბებერ ხევისბერს!..
ელიას მთაზე ქვების ტაბლა მომწვდა მუხლამდე,
გამიყინა კვირის თავები –
ერთი ჟამი მარტო დავრჩი კვირიასაებრ!..

აქ გზები სეტყვით დასეტყვილი შეხვდნენ ერთმანეთს –
გზა-ჯვარედინად გადაიქცენ და აბალახდნენ...
გზა და გზა ქვებზე – ჭრელი ლექსი ჩამომიფინეს?!.
ბავშვებს „დიგალნი“ (1) დაუგორეს ხუცის ნაკურთხი...
შარაზე ცხვრები მიბღაოდნენ „ოთხრქა-ოთხყური“ (2)...
მერე ქალებმა ჭრილობები რძისცვრით მომბანეს...

იქ, მეხთატეხის საუფლოში, დამრჩა სოფელი, –
ძველი მითები და სიზმრები ჩემი სწორფერის...
ის გაზაფხულიც – უიმედო ჩვენი სურვილი –
ჩვენი – ქართველთა გაზაფხული, ცრემლჩაწურული...

(1) დიგალნი – სამეშველო ხმიადები 
(2) ოთხრქა-ოთხყური ცხვრები – მითოლოგიური ცხვარი 


Der reimlose Logarithmus 

Es haben sich die Vögel verspätet –
Es ist der frühe Schnee der Raben gekommen:
Die Berge sind verändert: unsere Fußwege sind schief geworden!..

“Da ein Tempel –
 Es schien die Kirche, die Ruhige,
Hier: auf der Spitze – drinen im Tal –
Ist das Buch des Erlösers im Nebelstück gewickelt”.
“Was hat uns blind gemacht, dass wir bisher nicht sahen, –
Was für ein Wasser kauen wir, wir die Reiter der sündiger Zeit!”

Das vom Nebel plötzlich erschienene weiße Tempel
Hat uns erstaunt –
Und sind wir starr geblieben!..

Unerwartet brach der Hagel über die Ikonenwälder an,
Die silberne Schale rollte dem alten Talmönch –
Auf dem Eliaberg erreichte mir die Steinentafel bis das Knie,
Und damit froren sich meine kleinen runden Knochen des Knies –
Eine Zeitlang blieb ich wie Kwiria allein!..

Hier trafen sich die gehagelten Wege zusammen –
Wurden sie als die Kreuzung und grasten…
Unterwegs, auf die Steine hängten sie mir buntes Gedicht?!.
Rollten den Kindern “Digalis”(1), vom Mönch geweiht…
Auf der Landstraße meckerten Schafe “mit vier Hörnern und vier Ohren”(2)…
Dann wuschen mir die Frauen die Wunden mit den Milchtropfen…

Dort, im Hagelanbruchreich, blieben mir zurück: das Dorf, –
Die alten Mythen und die Träume meiner Geliebten…
Jener Frühling, auch unser hoffnungsloser Wunsch –
Unser – Frühling der Georgier, verflossen mit Tränen…

(1) Digalis – Hilfebrötchen, vom Sauerteig (ohne Hefe). 
(2) mit vier Hörnern und vier Ohren – mythologisches Schaf. 


მოდელი მეორე ინტეგრალისათვის 

ცა დახურული იყო ბწკარედით, –
ლურჯი მინანქრის ჩანდა კარედი...
აი, ქალები – თევზის თვალებით...
აი, კაცები – ნედლი პალმებით...

მოვიდა მარხვა და – ჩემი ძმა – მეჰმედ აბაზგი,
ლაზი მხატვარი მეკეში და წათე ბაწაში –
გამომეცხადნენ, ხილვებივით, – ღამის ნატვრაში...
გადაიხურა ჩემი ქოხი მწვანე კაწახით,
გამოჩნდა მთვარე, მთვარის მიღმა: ცა – სულკალმახის...
ნოსტრადამუსი...
და ხევსური ალდი ქადაგი!..
მათი ცხოვრება რამდენსამე დროში გადადის...
გაღუნულია ჩემი ჩრდილი მათი კარნახით...

... თუ ამჩნევია მზის ნაკოცნი ლამაზ ლავიწზე, –
ამ თევზისთვალა მანდილოსანს მკლავზე დავიწვენ:
ახალი წესი ძველ ადათებს ვერ დამავიწყებს...
როცა აუხსნელ ლეგენდების ამბავს დაგიწერ:
შენ გაიგონებ ლექსის წკარუნს კოლხურ კრამიტზე, –
ჩემი უხორცო სიყვარული არ გიღალატებს...
.    .    .
როდესაც მდედრი მამრთან გორავს ყვითელ ჩალაში,
როდესაც ქალი მძივებს კარგავს გამხმარ ბალახში:
ამოდის მთვარე რომელიმე სულის კარნახით,
მთვარეს, პირველი, ქალი ხედავს, როგორც კალმახი?!
.    .    .
შემოვინახე სამკაული მძიმე მარხვისთვის:
სულის პეპლები... ფარღულები –
მკრთალი სახისთვის...
დედის ნივთები...
მამის ფარი – ჩემი სახლისთვის!..

რა მსუბუქია სამოსელი გრძელი მარხვების,
რა სხვაგვარია წინაპართა მყუდრო სახლები...
როგორ შუშდება ჭრილობები ღვთის ხელ-ნახები...
მოვედ (უფალო!)...
თუ არა და – მე გეახლები...


Das Modell zum zweiten Integral 

Der Himmel war mit den Zeilen bedeckt, –
Es schien die Außentür der blauen Emaille…
Da, die Frauen – mit den Fischaugen…
Da, die Männer – mit den rohen Palmen…

Es ist die Fastenzeit gekommen und –
Mein Bruder – Mehmed Abasg,
Der Maler aus Laseti Mekeschi und Zate Bazaschi –
Erschienen mir wie die Träume – im Nachtwunsch…
Es wurde meine Hütte mit grünem, rohem Obst übergedeckt,
Es war der Mond erschienen, die Mondjenseits: der Himmel – von Sulkalmachi…
Nostradamus…
Und der Chewsuri Aldi Prediger!..
Ihr Leben geht in mehrere Zeiten über…
Mein Schatten ist durch ihr Diktat gebogen…

… Wenn sie einen Sonnenkuß auf dem Schüsselbein hat, –
Diese Fischaugenfrau lege ich auf meinen Arm…
Die neue Regel lässt mich die alten nicht vergessen…
Wenn ich dir die Geschichte der ungelösten Legenden schreibe:
Du wirst das Gedichtklirren auf den kolchischen Dachziegel – hören, –
Meine fleischlose Liebe wirst du nicht verraten…
.    .    .
Wenn die Frau mit dem Mann im gelben Heu rollt,
Wenn die Frau die Kettensteine im dürren Gras verliert:
Kommt der Mond mit dem Diktat des irgendwelchen Geistes heraus,
Und den Mond sieht die Frau als Erste, wie die Forelle?!
.    .    .
Ich habe meinen Schmuck für die schwere Fastenzeit beibehalten:
Die Schmetterlinge des Geistes… die Perlenketten –
Für das blasé Gesicht…
Die Sachen von der Mutter…
Das Schild des Vaters – für mein Haus!..

Vielleicht ist das Gewand für die lange Fastenzeit,
Wie anders sind die gemütlichen Häuser der Ahnen…
Wie werden die Wunden, mit der Gotteshand rührend, geheiligt…
Herr, komm zu mir!..
Wenn nicht – ich komme zu Dir…


მეტაფორა წარმართულ სივრცეში 

შემომდგარიყო, როშკის ყურეში –
მთვარე
და წოვდნენ ცვარს სამყურები...
ათოვდა თრთვილი მთებს და მდინარის, –
პირას ნიჟარებს ლოკდა კალმახი...
მოწურულიყო ჟამი ზაფხულის –
წითელ წვიმებში თრთოდა ბალახი, –
ყანებს აწვიმდა „მწარე ვარსკვლავი“...
დარჩენილიყო სული სალხენი, –
ხოგაის მინდის ყანა სამკელი...

ჩანდა ქალაქი წყალში ჩამხრჩვალი:
სარკოფაგების ძველი აკვანი...
ქალაქის თავზე იდგა კაშხალი, –
ახალი დროის ქაჯთა ნაქმარი!..

იყო ასეთი დრო და სახმილი:
მე აღარ მერქვა ჩემი სახელი?!
 მთვარეს ლოკავდა, როგორც ნახირი –
ათასი ქალი პატივ ახდილი...

ვიცით ასეთი დრო და დაცინვა –
თავზე ჭილყვავთა ქერტლი გვაცვივა?!
ტანზე მჭივანი ხავსი გვაცვივა –
მწვანე სამოსი რადიაციის!..

... და მაინც მიწის ორთქლში ჩაფლული –
მზე ყვავის – ჩემი ვაჟის ნათლული...
ქრისტეს პერანგზე ვწევარ, ქართველი:
მე – მარიამის ძე, წარმართული?!

ზოგჯერ მაფრთხილებს ბედის სამანი, –
გველის ნალოკი ჩემი წამალი...
კოპალას ქვები – გზებზე დაყრილი,
ირემთ კალოზე – დევის საყვირი!..


Die Metapher in dem heidnischen Raum 

Es war der Mond in der Ecke von Roschka hingestanden –
Und der Klee sog den Tau…
Der Reif wie Schnee bedeckte die Berge
Und am Ufer des Flußes leckte die Forelle die Muscheln…
Es war die Zeit des Sommers hergekommen –
In dem roten Regen zückte das Gras…
Auf die Äcker regnete es “der bittere Stern”…
Es war der Geist in der Wonne geblieben, –
Der zu erntende Acker von Chogais Mindi…

Es schien die Stadt im Wasser ertrunken:
Die alte Wiege der Grüfte…
Über der Stadt stand der Deich, –
Geschaffen von Kadshen der neuen Zeit!..

Es war solche Zeit und Weile:
Ich hieß nicht meinen Namen?!
Den Mond leckten, wie Vieh,
Tusende Frauen, die entehrten…

Wir wissen solche Zeit und solches Überlachen –
Auf unsere Köpfe streuen die Schuppen der Raben?!
An den Körpern haben wir das Moos an –
Die grüne Tracht der Radiation!..

… Und doch die im Bodendampf versunkene –
Sonne blüht – der Täufling meines Sohnes…
Auf dem Christumhemd liege ich, Georgier:
Ich – der Sohn von Mariami, der Sohn, der heidnische?!

Manchmal mahnt mir die Schicksalsgrenze, –
Von der Schlange geleckte, meine Arznei…
Die Steine von Kopala – auf die Wege geworfene,
Auf dem Hirschenfeld – der Dewisblashorn!..


ენიგმური წამი 

უფალი ხელს თუ მომიმართავს
და თუ გამომცდის, –
ან თუ, შემიცვლის ახალ სამოსს ძველი სამოსლით...
ან თუ, იმავეს დამიბრუნებს, რომელიც მქონდა,
რომელიც მეცვა დაბადებულს, ან – ახალ შობადს...
იმ ბავშვს, რომელსაც უსახელო სახელი მერქვა, –
მერე რომელსაც პაპის-პაპის სახელი შემხვდა...

მამის დედულთა მოსაგონრად სულ სხვა რამ მერგო!..
დედის დედულთა საპატიოდ – ბეჭედი მედო...
პირველი სიტყვა ხატის კარზე – ხუცესმა მკადრა –
მკადრე მოვიდა... და ნათლიის სახელი დამდვა...

ბევრი რამ იყო ღვთისმიერი და სანატრელი –
აწ გარდასული ზაფხულების ოქროს სარტყელი...

ვერცხლის სანდალი... მოელვარე შუქი ცისკრების...
ღამის წყვილ-წყვილი ვარსკვლავები – ირმის კისრები!..
შორი მითების ჟრიამული – გზებზე ჩაშლილი –
როგორც ბავშვობა, – სიბერის და სიყრმის კავშირი...

სულ ერთად ყოფნა – სწორფერთან და დროსთან – ჩალაში,
სულ ერთი ბედი მოხუცის და ქორფა ქალ-ვაჟის...

იქ ვხვდებით ერთურთს, სადაც მზე და მთვარე კვეთავენ
ღამის ჰორიზონტს...
და სხივები ჭრიან ერთმანეთს...
ეს დაბადების სამოსელი ჩვენი, ღმერთმანი –
ღმერთმა გვიბოძა... და ნაბოძებს ვუცვლით ერთმანეთს...

ასე გადადის სიყვარული ჩვენი ერთურთში
და დაკარგული სახსოვრებიც ჩვენვე გვეკუთვნის,
ის სახსოვარი, რომ მოგვყვება სიბრძნის კარამდე –
გზას მიგვანიშნებს და გაგვიხსნის დროის დარაბებს!


Enigmischer Augenblick 

Wenn der Gott mir hilft und
Wenn mich prüft –
Oder wechselt mir die alte Tracht mit der neuen…
Oder, gibt mir die zurück, welche ich hatte,
Die ich, der Geborene, anhatte, oder, der – der Neugeborene…
Das Kind, das ich den namenlosen Namen hieß, –
Dem der Name des alten Urgroßfaters gehörte…

Fürs Andenken des Mutterlandes vom Vater traf es mir ganz anders!..
 Fürs Ehren des Mutterlandes von der Mutter hatte ich den Stempel…
Das erste Wort auf dem Hof des Urbildes leistete mir der Bergmönch –
Wagte er mir und gab den Nemen des Paten…

Vieles war göttlich und wünschenswert –
Schon vergangener goldener Gürtel der Sommerzeit…
Die silberne Sandale – die schallenden Lichter der Morgenröte…
Die Sternepaare der Nacht – die Hirschenhälse!..
Das Geräusch der fernen Mythen – auf den Wegen zergelegte –
Wie die Kindheit, – Verbindung des Alters und der Jugend…

Immer das Zusammensein – mit der Deinergleichen und Zeit – im Heu,
Immer ein Schicksal des alten und des jungen Weib-und-Mannes…

Dort treffen wir uns einander, wo die Sonne und der Mond den Nachthorizont überqueren…
Und die Strahlen sich einander überschneiden…
Diese Geburtstracht, unsere, o Gott –
Gab uns der Gott und die Geschenke tauschen wir einander…

So geht unsere Liebe ineinander
Und die verlorenen Geschenke uns gehören,
Jenes Geschenk, das uns bis das Tor der Weisheit führt, –
Eröffnet uns die Zeitläden!


Erklärungen 

Kwiria – eine Hauptperson aus dem Poem “Bachtrioni” von Washa Pschawela.

Der Bergmönch – der Priester in den Bergen.

Meine Geliebte – eine Meinergleiche.

Mahmed Abasg, Mekeschi, Zate Bazaschi – die Personen von der Dichterswelt.

Sulkalmachi – die Person aus dem bekanntesten georgischen Märchen “Amirani”.

Aldi Predieger – der Name eines Prädiegers.

Kolchisch – der alte Staat Kolchis, der in Westgeorgien, am Schwarzen Meer liegt, der in der griechischien Sage von Argonauten genannt ist.

Roschka – eine Stelle in Chewsureti.

Kadshen – persisch, die Bösewichter.

Kopala – ein mythologischer Held in Gebirgen von Ostgeorgien.

Dewi – die Person aus dem georgischen Märchen, der Riese.