(გაზეთ „ლიტერატურული საქართველოს“ ამა წლის 24 ნოემბრის ნომერში გამოქვეყნდა თანამედროვე ქართველი მწერლის ქ-ნ ლალი ბრეგვაძე-კახიანის წერილი „მარიამ ქსოვრელი-ხართიშვილის ახალი წიგნები“, რომელსაც ქვემოთ ჩვენი ბლოგის მკითხველს ვთავაზობთ)
ჩვენმა საზოგადოებამ ამ ცოტა ხნის წინ მიიღო გერმანული ლიტერატურიდან ორი უმნიშვნელოვანესი წიგნის პირველი ქართული თარგმანი: ჰერმან ჰესეს რომანი „რიოში მარგალიტებით თამაში“ („ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა“) და ფრიდრიჰ ჰიოლდერლინის პოემა „ემპედოკლე“ (გამომცემლობა Carpe diem). თარგმანი ეკუთვნის მარიამ ქსოვრელი-ხართიშვილს. პირველი წიგნი მხატვრულად გიორგი მაღრაძემ გააფორმა, ხოლო მეორე – მირიან ყენიამ.
გასული საუკუნის გამოჩენილი გერმანელი მწერლის, ჰერმან ჰესეს უმთავრესი და ურთულესი რომანის „რიოში მარგალიტებით თამაში“, „რომანთა რომანს“ რომ უწოდებენ თვით გერმანელები, ქართულ ენაზე თარგმნა და გამოცემა ადვილი საქმე არ არის. იგი დიდი პასუხისმგებლობითაა შესრულებული. წიგნის კითხვისას იგრძნობა მწერალის რთული სამყარო და ის ხიბლი, რითაც მოცულია ეს ნაწარმოები. ნიშანდობლივია ტექსტის ღრმა წვდომა, რაც გერმანული ენის სრულყოფილ ცოდნას მოითხოვს. მარიამ ქსოვრელი ოსტატურად ახერხებს ნაწარმოების ქართულ ენაზე ბუნებრივად გადმოტანას. მთარგმნელი გაურბის ზედმეტსიტყვაობას, გაუბრალოებასა და ხელოვნურობას. ინტელექტუალური მკითხველი ამ წიგნის გაცნობისას ბევრი საინტერესო საკითხის წინაშე დგება.
გამოჩენილი გერმანელი პოეტის, ფრიდრიჰ ჰიოლდერლინის ტრაგედიას „ემპედოკლე“ წინ უძღვის შესავალი წერილი, რომელიც ამოღებულია ჰიოლდერლინის ნაწარმოებთა მთარგმნელისა და მკვლევარის, ქალბატონ ნაირა გელაშვილის წიგნიდან „ფრიდრიჰ ჰიოლდერლინი; ცხოვრება და შემოქმედება“, ასევე მას თან ახლავს ორიგინალი (გერმანული) ტექსტი, და დასასრულს თავად მთარგმნელის მიერ მოძიებული და მომზადებული კომენტარები ძველი ბერძნული ისტორიიდან და მითოლოგიიდან. ყოველივე ამას დართული აქვს გამომცემლის ანოტაცია, რომელსაც ქვემოთ გთავაზობთ:
„კლასიციზმისა და რომანტიზმის ზღვარზე მყოფი დიდი გერმანელი პოეტის, ფრიდრიჰ ჰიოლდერლინის, ტრაგედია „ემპედოკლე“ (1800 წ.) ეძღვნება ძველ ბერძენ მოაზროვნესა და სახელმწიფო მოღვაწეს, პოეტსა და მკურნალს, ემპედოკლეს (483-423 წწ. ჩვენს წელთაღრიცხვამდე), რომელიც ლეგენდის მიხედვით გავარვარებულ ეტნაში ვარდება და ამით ის ერწყმის ბუნებას, კვლავ უბრუნდება ბუნების წიაღს, კვლავ აღადგენს ადამიანისა და ბუნების ერთიანობას.
თუმცა ჰიოლდერლინი ძველი საბერძნეთის მონატრებას შეუპყრია და ანტიკურ ფორმებს ირჩევს, მაგრამ ლირიკული დრამა პოეტის თანადროულია. ნაწარმოები აგებულია პირად განცდებზე და რომანტიკული ფილოსოფიის საფუძვლების თანაზიარია. პოემის შინაარსი სოციალურ-ზნეობრივი კონფლიქტის ფონზე ვითარდება და იხატება სიძულვილისა და სიყვარულის ურთიერთდაპირისპირება“.
თარგმანი შესრულებულია პოემისათვის დამახასიათებელი პოეტური და ამაღლებული განწყობით, შესანიშნავი ქართული ენით, რასაც ინტერესით ეცნობა მკითხველი.
ლალი ბრეგვაძე-კახიანი
P. S. ასევე გვინდა ვაცნობოთ მკითხველს, რომ მომავალ კვირა დღეს, 10 დეკემბერს, 15 საათზე საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის (ყოფილი საჯარო ბიბლიოთეკა) საგამოფენო დარბაზში შედგება მარიამ ქსოვრელი-ხართიშვილის ზემოხსენებული წიგნებისა და ასევე მისი ლექსების ახალი კრებულის „ისევ შენამდე“ პრეზენტაცია. მსურველებს ვეპატიჟებით ამ შეკრებაზე. კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება.
ჩვენმა საზოგადოებამ ამ ცოტა ხნის წინ მიიღო გერმანული ლიტერატურიდან ორი უმნიშვნელოვანესი წიგნის პირველი ქართული თარგმანი: ჰერმან ჰესეს რომანი „რიოში მარგალიტებით თამაში“ („ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა“) და ფრიდრიჰ ჰიოლდერლინის პოემა „ემპედოკლე“ (გამომცემლობა Carpe diem). თარგმანი ეკუთვნის მარიამ ქსოვრელი-ხართიშვილს. პირველი წიგნი მხატვრულად გიორგი მაღრაძემ გააფორმა, ხოლო მეორე – მირიან ყენიამ.
გასული საუკუნის გამოჩენილი გერმანელი მწერლის, ჰერმან ჰესეს უმთავრესი და ურთულესი რომანის „რიოში მარგალიტებით თამაში“, „რომანთა რომანს“ რომ უწოდებენ თვით გერმანელები, ქართულ ენაზე თარგმნა და გამოცემა ადვილი საქმე არ არის. იგი დიდი პასუხისმგებლობითაა შესრულებული. წიგნის კითხვისას იგრძნობა მწერალის რთული სამყარო და ის ხიბლი, რითაც მოცულია ეს ნაწარმოები. ნიშანდობლივია ტექსტის ღრმა წვდომა, რაც გერმანული ენის სრულყოფილ ცოდნას მოითხოვს. მარიამ ქსოვრელი ოსტატურად ახერხებს ნაწარმოების ქართულ ენაზე ბუნებრივად გადმოტანას. მთარგმნელი გაურბის ზედმეტსიტყვაობას, გაუბრალოებასა და ხელოვნურობას. ინტელექტუალური მკითხველი ამ წიგნის გაცნობისას ბევრი საინტერესო საკითხის წინაშე დგება.
გამოჩენილი გერმანელი პოეტის, ფრიდრიჰ ჰიოლდერლინის ტრაგედიას „ემპედოკლე“ წინ უძღვის შესავალი წერილი, რომელიც ამოღებულია ჰიოლდერლინის ნაწარმოებთა მთარგმნელისა და მკვლევარის, ქალბატონ ნაირა გელაშვილის წიგნიდან „ფრიდრიჰ ჰიოლდერლინი; ცხოვრება და შემოქმედება“, ასევე მას თან ახლავს ორიგინალი (გერმანული) ტექსტი, და დასასრულს თავად მთარგმნელის მიერ მოძიებული და მომზადებული კომენტარები ძველი ბერძნული ისტორიიდან და მითოლოგიიდან. ყოველივე ამას დართული აქვს გამომცემლის ანოტაცია, რომელსაც ქვემოთ გთავაზობთ:
„კლასიციზმისა და რომანტიზმის ზღვარზე მყოფი დიდი გერმანელი პოეტის, ფრიდრიჰ ჰიოლდერლინის, ტრაგედია „ემპედოკლე“ (1800 წ.) ეძღვნება ძველ ბერძენ მოაზროვნესა და სახელმწიფო მოღვაწეს, პოეტსა და მკურნალს, ემპედოკლეს (483-423 წწ. ჩვენს წელთაღრიცხვამდე), რომელიც ლეგენდის მიხედვით გავარვარებულ ეტნაში ვარდება და ამით ის ერწყმის ბუნებას, კვლავ უბრუნდება ბუნების წიაღს, კვლავ აღადგენს ადამიანისა და ბუნების ერთიანობას.
თუმცა ჰიოლდერლინი ძველი საბერძნეთის მონატრებას შეუპყრია და ანტიკურ ფორმებს ირჩევს, მაგრამ ლირიკული დრამა პოეტის თანადროულია. ნაწარმოები აგებულია პირად განცდებზე და რომანტიკული ფილოსოფიის საფუძვლების თანაზიარია. პოემის შინაარსი სოციალურ-ზნეობრივი კონფლიქტის ფონზე ვითარდება და იხატება სიძულვილისა და სიყვარულის ურთიერთდაპირისპირება“.
თარგმანი შესრულებულია პოემისათვის დამახასიათებელი პოეტური და ამაღლებული განწყობით, შესანიშნავი ქართული ენით, რასაც ინტერესით ეცნობა მკითხველი.
ლალი ბრეგვაძე-კახიანი
P. S. ასევე გვინდა ვაცნობოთ მკითხველს, რომ მომავალ კვირა დღეს, 10 დეკემბერს, 15 საათზე საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის (ყოფილი საჯარო ბიბლიოთეკა) საგამოფენო დარბაზში შედგება მარიამ ქსოვრელი-ხართიშვილის ზემოხსენებული წიგნებისა და ასევე მისი ლექსების ახალი კრებულის „ისევ შენამდე“ პრეზენტაცია. მსურველებს ვეპატიჟებით ამ შეკრებაზე. კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება.
No comments:
Post a Comment