(ეს მასალა უნდა ამეტვირთა პლატონ იოსელიანის წიგნის "ცხოვრება გიორგი მეცამეტისა" დანარჩენ ნაწილებთან ერთად, მაგრამ მაშინ მხედველობიდან გამომრჩა. ამისთვის მკითხველებს ბოდიშს ვუხდი და მას ახლა ვათავსებ. ვფიქრობ დაინტერესებული მკითხველები აქ ბევრ საინტერსო და სასარგებლო რამეს ნახავენ)
სამეფოჲსა ნაღარა-ხანისა პირნი
1) იოსებ ბარათაშვილი, ზედამხედველი, შემდეგ უზბაშად დადგენილი ალავერდისა და ახტალისა მადნებზედ 1809 წელსა. მოკვდა 1811 წელსა.
2) მ ე დ ა ფ ე ნ ი: ივანე კოტეტიშვილი; დავით ოჯალაშვილი; ფილიპე გოცირიძე და 4 სხვანი.
3) მ ე ბ უ კ ე ნ ი: სტეფანე ნორიელი; შიო ბორაშვილი, დიდი ფალავანი და მოკრივე; ქრისტესია კავთისხეველი.
4) მ ე ზ უ რ ნ ე ნ ი: დათია ღოღოლაშვილი; პაატა ამისხაშვილი; არუთინა ტაგრუციშვილი და 3 სხვანი.
5) მ ე ქ ო ს ე ნ ი: პავლე სოზაშვილი; სოლომონ...; კუკიელი და 2 სხვანი.
6) მ ე ნ ა ღ ა რ ე: დავით ირემაშვილი; სესია....; როსტომა გელიაშვილი.
7) ტაბლაკი...
8) ჯიმჯიმი...
თოფხანისა მსახურნი
1) განმგე ჯაბახანისა მეფის ძე იოანე. 2) იოანე ქობულაშვილი. რუსთა მიიღეს იგი პოდპოლკოვნიკად.
2) ზედამხედველი თავადი... გურამიშვილი და მის შემდეგ... ნაზარაშვილი, ხუმრობით კნიაზად წოდებული თვით ახლად მოსულთა რუსთაგანცა.
3) ...ყალამთაროვი. ესე დაესწრა ნიახურას ომშიაცა. რუსთა მიიღეს იგი არტილერიისა კაპიტნად.
4) გიორგი ჩემსურაშვილი – ხირსელი.
მ ს რ ო ლ ე ლ ნ ი: a) ზურაბა... ხიდისთაველი. ესე ცხოვრობდა მეფის ძეს იოანესთან ს. პ. ბ., მერეთ მეფის ძეს ბაგრატთან. 1834 მოვიდა საქართველოს და მოკვდა ხიდისთავს 1837 ღრმად მოხუცი. მან შესწირა აქა თვისსა ეკკლესი[ა]სა ზარები ზედა წარწერით: . . . . . . . . .
b) ზურაბა ხაჩიშვილი ბოდბისხეველი. ამას მოხუცსა მეც მოვესაწარი. მოკვდა 1826 წელსა ქ. თფილისსა. იყო ყმა ნათლისმცემლის უდაბნოჲსა. c) კაცი მეხუმარი და მოხუცებაშიცა ცქვითი. მოკვდა 1824 წელსა. d) 40 სხვანი, რომელთა სახელი და გვარნი დავიწყდნენ დროთაგან.
ასოცი ხარი და კამბეჩი იყო მზად ზარბაზანთათვის დანიშნული და მათნი მეხრენი.
თოფის წამლისა მკეთებელნი
1) ზედამხედველი ერასტი სოროლაშვილი, ნალეკარი, ხერთვისიდამ ტყვედ მოყვანილი 1770 წელსა. მისი თანაშემწე:
2) პეტრე... ხიზაბარელი და 10 სხვანი.
წამლისა კეთება არავის ჰქონდა აღკრძალული. ყოველ სოფელში აკეთებდნენ თავისთვის სახმარსა და ჰყიდდენცა თავისუფლად.
ზარბი-ხანა
ფულის მომჭრელ[ნ]ი
ფულსა სჭრიდენ მეფისა გიორგისა დროსა ვეცხლისა აბაზიანსა, ორ აბაზიანსა, ორ-შაურიანსა და ერთ-შაურიანსა, და შავი ფულიდამ ორ-ფულიანსა და ერთ-ფულიანსა.
ლეკთა გამო, რომელნიცა, თხოულობდენ ჯამაგირსა, მეფემან უბოძა ვეცხლის ბადიეები და ვეცხლის კოკები და აქედამ მოაჭრევინა 700 თუმანი.
მუსინ-პუშკინისა დროსა, 1800 წელსა, მასვე ზარბი-ხანაში, რომელსაცა უწოდეს მონეტნი დვორი, ახტალისა მადნებიდამ გამოტანილისა ვეცხლისა მოსჭრეს სახედ და საჩვენებელად რუსთა და ქართველთა რამდენიმე ბრონზისა ფულნი; მათზედ იყვნენ გამოჩენილნი ერთსა მხარეს არწივი რუსეთისა და მეორესა ღერბი ქართველთა მეფისა, ესენი შემდგომათ წარუვლინეს რუსეთისა დიდთა კაცთა. გარდა ამა დაწყებისა დროსა რუსთაგან ფულის მოჭრისა, არა რაჲ მოუჭრიათ 1802-მდე. 1809 იწყეს მოჭრა ორაბაზიანისა და აბაზიანისა, ესრეთვე სპილენძიდამაც ორ-კაპეიკიანისა და ერთ-კაპეიკიანისა.
დ რ ო თ ა | მ ე ფ ო ბ ი ს ა | მ ი ს ი ს ა, | გ ვ ა მ ნ ი | წ ა რ ჩ ი ნ ე ბ უ ლ ნ ი | გ ვ ა რ შ თ ა მ ო ე ბ ი თ ა, | ს ა ქ მ ი თ ა, | ს ი ტ ყ ვ ი თ ა, | ც ხ ო ვ რ ე ბ ი თ ა | ი ყ ვ ნ ე ნ | შ ე მ დ ე გ ნ ი: 1) მ უ ხ რ ა ნ ი ს - ბ ა ტ ო ნ ი | ი ო ა ნ ე,
სიძე მეფისა და მეუღლე ქეთევან მეფის (ერეკლეს – ი. ხ.) ასულისა, – მექონი ხმისა და პატივისა..., სალთ-ხუცესი სასახლისა; არა ცხადად, გარნა არა მყვარებელი მეფისა (გიორგისა – ი. ხ.), მორიდებულად მეფისა მცხოვრები მუხრანსა, შეშინებული მეფისაგან, რომლისაგანცა ჰგონებდა, რათა მოუღებს მას სალთ-ხუცესობასა მიტაცებულსა მეფის ირაკლისა მიერ დავით სარდლისაგან ორბელიანისა*. ესე გარდაიცვალა 1798 წელსა. მისმან შვილმან ჯერეთ 16 წლისამან კონსტანტინემ დაიმკვიდრა ადგილი მისი დამტკიცებითა თვით მეფისა გიორგისაგან და გარდაიცვალა 1843 წელსა (*ხელნაწერში ამ სიტყვებს მიჰყვება ბარბარე ქობულიშვილის მინაწერი, რომელიც მქრალი ფანქრით არის გადახაზული: «ყველა სარდალ[თ] შორის უფროსი და მბრძანებელი ომში. ეს იყო სომხითის ამშენებელი, რომ აღარსად იყო შენობა გარდა კუმისისა. იქაცა კლდის შემწეობით შვიდი კომლი ესახლა. დავით სარდალმან გააკეთა ტაბახმელას კოშკი. კოდაზედ კოშკი და გალავანი ეკლესია». ქ ვ ე ვ ი თ, | ყ ვ ე ლ გ ა ნ, | ქ ო ბ უ ლ ი შ ვ ი ლ ი ს | ხ ე ლ ი თ | შ ე ს რ უ ლ ე ბ უ ლ ი | ა დ გ ი ლ ე ბ ი | შ ე ტ ა ნ ი ლ ი | გ ვ ა ქ ვ ს | კ ვ ა დ რ ა ტ უ ლ | ფ რ ჩ ხ ი ლ ე ბ შ ი. ცარიელი და უბრალო ფჩხილები კი ავტორს ეკუთვნის. რ ე დ. /წიგნის რედაქტორი გახლდათ აკაკი გაწერელია – ი. ხ./).
2) დ ა ვ ი თ | ს ა რ დ ა რ ი | ყ ა ფ ლ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი, სიძე მეფის გიორგისა. ქმარი დისა მისისა თამარისა ერთისა დედიდამ... ამას ჰყვანდა ცოლად... და იყო კაცი მხნე და ძლიერი სიტყვითა. ამან დააშენა სომხითი მტერთაგან გაოხრებული. გარდაიცვალა 1796 წელსა.
3) ო თ ა რ | ა მ ი ლ ა ხ ვ ა რ ი, სარდარი [საამილახვროსი და ლიახვზედ საერისთოსი] მოურავი გორისა; ქალი მისი ელენე იყო ცოლი თეიმურაზ მეფის ძის გიორგისა შვილი. გარდაიცვალა 1827 წელსა.
4) გ ი ო რ გ ი | ც ი ც ი შ ვ ი ლ ი, ეშიკაღაბაში მეფისა გიორგისა. გარდაიცვალა 1850 წელსა, ღრმად მოხუცი.
5) ლ უ ა რ ს ა ბ | თ ა რ ხ ნ ი შ ვ ი ლ ი, ქმარი სოფიო მეფის გიორგის ასულისა, გარდაიცვალა . . . . . . . . წელსა.
6) ე ვ ს ტ ა ტ ი | ც ი ც ი შ ვ ი ლ ი [ქალაქისა მოურავი, ნაშობი მეფის ირაკლისა ასულისაგან], მეგობარი კათოლიკოსისა* ანტონისა მეორისა (*აქ ქობულაშვილის მიერ ჩამატებულია სიტყვა «პოეტი» რ ე დ.). გარდაიცვალა ნიჟნი-ნოვგოროდსა 1828 წელსა და მექონი ჩინისა д. ст. сов. (действительный статский советник – ნამდვილი სახელმწიფო მრჩეველი; სამხედრო ხაზით უტოლდებოდა გენერალ-მაიორის წოდებას – ი. ხ.), კაცი წერილთაცა შინა დახელოვნებული.
7) დ ა ვ ი თ | თ ა რ ხ ნ ი შ ვ ი ლ ი, მიმბაში მეფის კარზედ მყოფი. გარდაიცვალა 1847 წელსა.
8) ნ ი კ ო ლ ო ზ | ხ ი მ შ ი ა შ ვ ი ლ ი, რომელმანცა მოკლა ღენერალი ლაზარევი; [იყო ყულუხჩი მარიამ დედოფლისა. გადავარდა ახალციხეს და მუნ მოკვდა].
9) რ ო ი ნ | ა მ ი რ ე ჯ ი ბ ი, დიდი მხნე და ვაჟკაცი, ერთგული მეფისა.
10) ფ ა რ ს ა დ ა ნ | მ ა ჩ ა ბ ე ლ ი, შინა ყმა მეფისა, ოვსთა ჯარისა მკრებელი, და ხარკისა სახასოს მომგროვებელი.
11) ე ლ ე ა ზ ა რ | ფ ა ლ ა ვ ა ნ დ ი შ ვ ი ლ ი, რომელმანცა მოაწერა ხელი ტრაქტატზედ პავლეს იმპერატორისა და მეფისა.
12) შ ა ნ შ ე | ე რ ი ს თ ა ვ ი. შინა მეფესა ახლდა. მოკვდა 1831 წელსა.
13) ე ლ ი ზ ბ ა რ | ე რ ი ს თ ა ვ ი ყულარაღასი. ესე იყო სიძე იმერეთისა მეფისა სოლომონისა დიდისა. ქალი ამის ანნა იყო ცოლი მეფის ძის ფარნაოზისა. მოკვდა . . . წელსა.
14) . . . . შალიკაშვილი მხნე და ვაჟკაცი, მტერთა უშიშარი, გამბედავი მეომარი – მეფე ირაკლი იტყოდა: «სამისა შალიკაშვილითა 500 კაცს მტერს არ შევუშინდებიო».
15) ზ ა ა ლ | ბ ა რ ა თ ა შ ვ ი ლ ი [ყმაწვილი კაცი, მაგრამ მაინც მეფე გიორგიმ ისევ უბოძა მამის ადგილი სუფრაჯობა და ემსახურებოდა].
16) გ ი ო რ გ ი | ბ ა რ ა თ ა შ ვ ი ლ ი (სუფრაჯი... გარდაიცვალა 1854 წელსა)* (ჩვენ მიერ ფრჩხილებში შეტანილი სიტყვები ავტორს მელნით გადაუხაზავს. რ ე დ.) – ახლდა განუშორებლივ მეფესა.
17) ზ ა ზ ა | ს ო ლ ო ღ ა შ ვ ი ლ ი, – ლეკთა აიკლეს მისი სოფელი, დაასახლა გლეხნი, აღაშენა კოშკი, მოუხდა ახალციხის ფაშა რვაასის კაცითა; გაუმაგრდა კოშკში და მოუკლეს შვილი ფაშასა. ზაალ (sic) გამოუხდა კოშკით, მოსტაცა მოკლული შვილი და შეითრია. ფაშა სირცხვილეული დაბრუნდა. ამას ზაზას ჰყვანდა ძმა სვიმონ რუსეთისა კარზედ ცერემონმეისტერი.
18) ვ ა ხ ტ ა ნ გ | ყ ა ფ ლ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი | ა ნ უ | ო რ ბ ე ლ ი ა ნ ი, იყო ქმარი თეკლა მეფის ასულისა, მოკლული კახეთსა 1812 წელსა. მას ებარა ყარაბულახი და გარემო სოფლები და იფარვიდა საგარეჯოს, მანავს ლეკთა დაცემისაგან. უდაბნოს ბოლოს დაამარცხა ბელადი ერთი და მოსჭრა თავი.
19) თ ა მ ა ზ | ყ ა ფ ლ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი. ეშიკაღბაში. მამიდაშვილი მეფისა. გაიქცა იმერეთსა და მერეთ მობრუნდა და მოკვდა თფილისს ( . . . . . . . . . . . . . ).
20) ზ ა ა ლ | ო რ ბ ე ლ ი ა ნ ი. მეომარი, თანაშეზრდილი ირაკლისა ( . . . . . . . . . . . ).
21) ჭ ა ბ უ ა | ანუ | ი ო ა ნ ე | ყ ა ფ ლ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი, მდივანბეგი, ფილოსოფოსი, მოლექსე, მწერალი სამღრთოთა და საეროთა წერილთა. სიტყვა მჭევრი.
22) ე გ ნ ა ტ ი | თ უ მ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი, მდივანი მეფისა, კაცი გონიერი და მწერალი და მწიგნობარი.
23) ს ო ლ ო მ ო ნ | ლ ი ო ნ ი ძ ე. მაღლის გონების კაცი. ერთგული ქვეყნისა, დიდი მრჩეველი და უცთომელად შემმეცნებელი საქმისა.
24) შ ი ო | ს ი დ ა მ ო ნ ი ძ ე. საყვარელი მეფისა. ამას ჩააბარა მეფემან გრემის ეკკლესია, სადაცა დაუმტკიცა მამულებიცა; მოკვდა 1810 წელსა.
25) ი ე ს ე | დ ე კ ა ნ ო ზ ი, იყო სასახლისა. მეფემენ გიორგიმ უბოძა მას აზნაურობა; შვილი მისი ეფრემ, მოხსენებული ზევით ( . . . . . . . . . . . . . . ).
26) ი ე ს ე | ო ს ე ს - შ ვ ი ლ ი, გვარით ბარათაშვილი. [მსაჯულობით ხმობილი. მისსა ბეჭედზედ ესრეთ ეწერა: «ჟამი ესეცა წარსვლის»]. აქვნდა მას სხვაცა ბეჭედი წარწერითა: «პირი ესეცა მტკიცე არს». მტერთა დააბეზღეს მეფესთან, რომელ იესე მსაჯულს ორი ბეჭედი აქვს და ასვამს ზოგსა ქაღალდზედ ერთსა და ზოგზედ მეორესაო. მეფემან მიიხმო და მოსთხოვა პასუხი: «დიახ, ბატონო მეფევ! თქვენს განჩინებაზედ, ვითარცა მტკიცეზედ და სამართლიანზედ ვსდებ სიმტკიცისა ბეჭედსა და სხვათა წერილთა ზედა ადვილ დასარღვეველთა მეორესა. ორთავე ბეჭედთა ზედა წარწერიდამ სჩანს ლექსი სახელისა მისისა «იესე»» – მეფემან გაიღიმა და სდუმნა. იხილა, რომელ არა რაჲ იყო უგვანი ბეჭედთა მისთა გამო.
27) ე გ ნ ა ტ ი | ი ო ს ე ლ ი ა ნ ი, მწერალი მეფისა, მისგანვე მიბარებული სომხისა მოძღვართან სასწავლებლად ენისა და სომხურისა ენისათვის მოხმარებული მეფისაგან, მწერალი წიგნთა. გარდაცვლილი 1843 წელსა, 77 წლისა.
28) გ ლ ა ხ ა | ჭ ი ლ ა შ ვ ი ლ ი, მილახვარი მეფის ძის ვახტანგისა ანუ ალმასხანისა, აზნაურიშვილი არაგვისა. მობრუნდა რუსეთით და მოკვდა 1815 წელსა.
29) ა დ ა მ | ყ ა რ ა ნ გ ო ზ ი შ ვ ი ლ ი [ვაჟკაცობით ცნობილი], მოკლული ლეკთაგან ნაოზსა 1801 წელსა.
30) გ ი ო რ გ ი | ყ ა რ ა ნ გ ო ზ ი შ ვ ი ლ ი, მებრძოლი რუსთა.
31) ი ა ს ე ძმა მისი, დიდივე ვაჟკაცი. 32) გ ო შ პ ა რ კობიაშვილი ( . . . . . . . . . . . . . . . . ).
33) ზ ა ა ლ | ტ ე რ ი შ ვ ი ლ ი, მეფისა კარზედ აღზრდილი და მეფისა გიორგისა საყვარელი. მოკვდა 1824 წელსა. [გედევანიშვილი, საკათოლიკოსო აზნაური და სარდალი საეკლესიო ყმათა]* (*ჩამატებულია ქობულაშვილის მიერ უადგილოდ. რ ე დ.)
34) ბ ე ც ი ა | კ ო ბ ი ა შ ვ ი ლ ი. მეფემან გიორგი მიანდო გზაზედ დარიალისა დახვედრა და გამოძღოლა რუსთა ჯარისა. თუმცა იწყინა ესე ძმამან მისმან ვახტანგ, გარნა ვერა ჰქმნა წინააღმდეგი.
35) ზ ა ა ლ | გ უ რ ა მ ი შ ვ ი ლ ი, მისსა სახლში ქვემო ავჭალას გაატარა მეფემ სახლობით თვისით ორი ზაფხული. ცოლი მისი ნინო დღესაც ცოცხალია 104 წლისა. თვით მოკვდა 1804 წელსა.
36) ი ო ა ნ ე | კ ვ ე ზ ე რ ე ლ ი, არა აზნაურთაგანი, მეფის სადილზედ განუშორებელი. იყო ერთგული მეფისა, მესაუბრე კარგი და მლოცველი. კარი მეფისა იყო მისთვის ღია მარადის.
37) ი ო ს ე ბ | ზ ე ი დ ლ ი შ ვ ი ლ ი, წინამძღვაროვი გვარით, რუსულისა ენისა მცოდნე. მერეთ მოძღვარი კ. ციციანოვისა. მოკვდა 1827 წ. თვით მე გამიგონია მისგან შემდეგი ამბავი: «მოკვდა აფიცარი ლუტერანი 1801 წელსაო; არ ვიცოდი როგორ უნდა დაგვემარხაო. მიბრძანეს დაასაფლავეო. გადვიკიდე ოლარი და გავყევ მიცვალებულსაო, მოთქმით გალობისა: «არც ჩვენია, არც სხვისია, ეშმაკმან იცის ვისია»-ო. ესეთი ხუმრობა მრავალი იცოდა მან მოხუცმან.
38) ზ ა ქ ა რ ი ა | ს ი დ ა მ ო ნ ი ( . . . . . . . . . . . . . . )
39) ი ა ს ე | ს უ ლ ხ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი.
40) თ ე ი მ უ რ ა ზ | ც ი ც ი შ ვ ი ლ ი, მდივანბეგი, დიდი ჭკვიანი კაცი, ორჯერ სტამბოლში ელჩად გაგზავნილი. მოკვდა 1802 წელსა.
41) ბ ა რ ძ ი მ (მოკვდა მოხუცი ღრმად 1827; ახლდა სპარსეთს მეფეს თეიმურაზს) და ზ ა ზ ა მიმბაში ბორტიშვილები მაჩაბლები. ბარძიმს მეფე უწოდებდა «უმანკო ტრედი» და ზაზას «შევარდენი». ზაზა დაესწრო ასპინძის ომში, როდესაც მეფის ძეს გიორგის არ დაუჯერა ტოტლებენმან მიშველება, მაშინ ზაზამ შეჰკივლა: «დაანებე მაგ მ....ძ. წამობრძანდით, ჩვენ შევებმით და გავიმარჯვებთო». შემდეგ რუსთა შეიპყრეს ზაზა და ბაადურ მაჩაბელივე და ორნივე ციხეში დაიხოცნენ 1810. ამ ზაალს (?) უბოძა კეხვის ციხე, – მეფის ძემან დავით.
42) ზ უ რ ა ბ | ფ ა ლ ა ვ ა ნ დ ი შ ვ ი ლ ი, მამა მიხაილისა. მეფემან გიორგი მიუჩინა რუსისა ჯარსა საგზლისა მისაცემად. მისცეს პირდაპირ ჩინი ტიტულიარნის სოვეტნიკობისა. მოკვდა მოხუცი 1819 წელსა, ანუ 1820 წელსა.
43) ნ ი კ ო ლ ო ო ზ | ე ლ ი ო ზ ი შ ვ ი ლ ი, ნაზირი კათოლიკოსისა ანტონი მეორისა. თანა ჰყვა მას რუსეთს და უკუქცეული მუნით მოკვდა 1857 წელსა ღრმად მოხუცებული.
44) კ ა თ ო ლ ი კ ო ს ი | ა ნ ტ ო ნ ი | მ ე ო რ ე, [მეფის] ირაკლის ძე. უყვარდა მეფეს, ვითარცა ძმა თვისი და კაცი განკრძალული. საკვირველი სასოებიანი მწირველი. იონა მიტროპოლიტი და ექსარხი ხშირად მეტყოდა ხოლმე მისთვის: რუსეთში მისგან ვისწავლე წირვაო. თვით იონა იყო დიდად სასოებიანი მწირველი. გარეგანსა ცერემონიასა გარდაემატებოდა მარადის ღირსებითა ცრემლთა დენითა და კრძალვითა სამღვთოჲსა ლიტურღიისა მისგან აღსრულება.
45) ი უ ს ტ ი ნ ე, მთავრ-ეპისკოპოსი [მაღალაშვილი, კაცი ფილოსოფოსი და გაზრდილი დიდის კათოლიკოსისა]გან. წირვისათვის მისისა იტყოდა მეფე გიორგი: «წირვა იუსტინესი არის გარედგან რაჲმე საჩვენებელი დიდისა საიდუმლოჲსა, რომელიცა არის ლიტურღია; კეთილი და პატიოსანი; მაგრამ გვავიწყებს და არა გვაგონებს ლიტურღიისა სიღრმესა; ვითარცა, მზე ზამთრისა ანათებს და არ გვათბობს. წირვა უნდა ხვდებოდეს გულსა და არა თვალსა». ესე ვიცი თვით მიტროპოლიტისა იოანე ბოდბელისაგან, და ხშირად მეტყოდა მეფისა თქმასა ამას იმერეთისა მიტროპოლიტიცა დავით წერეთელი.
46) ა რ ს ე ნ ი თფილელი [ქართველთ მეფეთ ჩამომავლობა]. მოკვდა განდევნილი კათედრიდამ 1813 წელსა. ესე არა უყვარდა მეფეს გიორგის.
47) ვ ა რ ლ ა ა მ, შემდეგ ექსარხოსად ყოფილი. ქსნის ერისთვისშვილი; მცოდნე ებრაულისა ენისა. დეკანოზი და მასწავლებელიცა ხელმწიფე იმპერატორისა ალექსანდრე მეორისა გერასიმე პავსკი, მასწავლებელიცა ჩემი ს. პ. ბ. ებრაულისა ენისა მეტყოდა ვარლამისთვის (1834 წელსა), რომელმან მისისა თხოვნითა თარგმნა რუსულად ქადაგებები ვარლაამისა, რომელიცა დაიბეჭდაცა. მისგანვე ვარლაამისა ესწავა მრავალთა ქართულთა ლექსთა, ებრაულის ენისა სახმართა.
48) ი ო ა ნ ე | ბ ო დ ბ ე ლ ი [მაყაშვილი]. ამას არ უყვარდა მეფე გიორგი და მარადის მოიხსენებდა არა კეთილად. იყო ორგული მეფისა, თუმცა მიმალული. ძმასა მისსა ალექსანდრესთან აქვნდა იდუმალ მიწერ-მოწერა. ღრმად მოხუცი გარდიცვალა 1837 წელსა; იყო დიდი პურადი, დიდი ეკკლესიათა ძველთა განმაახლებელი. დიდად მეცადინებდა შემდგომად თვისსა ყოფილიყო ვინმე მღვდელმთავრად ბოდბეს და ვერვის დააჯერა. მრავალი ვიცი მისგან ძველი ამბავი და მრავალი მაქვნდა მასთან ბაასი მრავალთათვის საგანთა.
49) მ ი ხ ა ი ლ | ნ ი ნ ო წ მ ი ნ დ ე ლ ი, არ უყვარდა მეფესა გიორგის. მოკვდა 1813 წელსა ბრმად. იყო მოწაფე ანტონი კათოლიკოსისა. ამან უქმნა სარდალსა დავით ყაფლანიშვილსა ზედა წარწერა, ღვთისა დედისა ხატზედ: «სიტყვისა ღვთისა დედაო, ძღვენს მცირეს გაგიბედაო, როს აწყურს მექმენ მწედაო, მუნ შოვნით გიმკობ ზედაო. შენდა ვითხოვ ჟამსა არ დრობით ვინ გამკობ არ დარიდობით». ხატი ესე დღესაცა აქვს კ. მანანა ორბელიანსა, ვითარცა სამკაული და საუნჯე ოჯახისა. არის სახე ივერიისა ანუ კარისა ღვთისმშობლისა და გარემო 26 უსხედან წმიდანი ნაწილნი, ზედა წარწერებითა თვით წმიდათა მათ, რომელთაცა ნაწილნი განაშვენებენ ხატსა წმინდასა.
50) ა მ ბ რ ო ს ი | ნ ე კ რ ე ს ე ლ ი, ნამღვდელავი, მოკვდა თფილისს 1799 წელსა. ქალი მისი თინათინ იყო დედა ნ. ო. ფალავანდოვისა ღუბერნატორად ყოფილისა 1837 წელსა. ესე ამბროსი იყო უკანასკნელ ეპისკოპოსი ნეკრესისა, ლეკთაგან გაოხრებულისა.
51) გ ე რ ვ ა ს ი | წ ი ლ კ ნ ე ლ ი, გვარით მაჭავარიანი, ესე ეკურთხა მეფის გიორგისა დროსა, რომელიცა მას ვერა სწყალობდა. რად? ვერ ვცსან; მოკვდა 1817 წელსა. ამის მეტი მეფის გიორგის დროს არ კურთხეულა ეპისკოპოსად.
52) ...მ რ ო ვ ე ლ ი.
53) ე ვ თ ი მ ი, არქიმანდრიტი წინამძღვარი ნათლისმცემლის უდაბნოსი, მოძღვარი მეფისა. მისი იყო ხშირად საუბარში თქმა: «ქრისტეს ღვთის მადლითა». ესე თქმა მიიღო თვით მეფემან გიორგი მისგან და ხშირად ხმარობდა საუბართა შინა და წერილთაცა თვისთა და თვით მიწერმოწერასაცა შინა სამეფოჲსა საქმეთა გამო.
54) ი ო ა ნ ე | ქ ა რ უ მ ი ძ ე, სამთავნელი, მერეთ მთავარ-ეპისკოპოსი, კაცი ნასწავლი. მოკვდა თფილისს და დაასაფლავა არსენი თფილელმან თვისსა სამეტოქოსა კვირა-ცხოვლისა ეკკლესიასა 1804 წელსა.
55) ი უ ლ ი ო ს | უ რ ბ ნ ე ლ ი, თუხარელი. კაცი მაღლისა სათნოებისა, ღირსი ვითარცა მეუდაბნოე. მომხილველი ტრაპეზუნტისა და აღკვეცილი ახლოს მისა ნათლისმცემლისა უდაბნოჲსა; წინამძღვარმან მან უდაბნოჲსა ამის უწოდა სახელი თვისი და მოვიდა ახალციხით თფილისად. იყო არქიმანდრიტად დიდისა ანტონისაგან ნაკურთხი. მანვე მიუბოძა ურბნისელობა.
56) ს ე რ ა პ ი ო ნ, წინამძღვარი დავით გარესჯისა.
57) ნ ე ო ფ ი ტ ე, არქიმანდრიტი და წინამძღვარი მცხეთის დაუჯდომლობისა ეკვდერისა, დაქცეულისა 1838 წელსა. მოკვდა უადგილო თფილისს 1841 წელსა.
58) ნ ი კ ო ლ ო ო ზ შუამთისა [მოძღვართ მოძღვარი, ნიკოლოოზ ქობულოვი]* მოკვდა 1803 წელსა (*პ. იოსელიანს ბარბარე ქობულაშვილის ჩანაწერი /შეტანილი კვადრატულ ფრჩხ-ში/ შემდეგ შეუსწორებია. რადგან სიტყვა «ნიკოლოოზ» თვითონ მას დაუწერია ნომრის /# 58/ შემდეგ, ამიტომ ეს სახელი ქობულაშვილის ფრაზიდან ამოუგდია. ჩვენ ის აღვადგინეთ /შდრ. ძვ. გამოცემა, გვ. 315. რ ე დ./)
59) ნ ი კ ი ფ ო რ ე შიო მღვიმისა, რომელიცა დაიკეტა ლეკთა გამო 1800 წ. 1802-დმდე ( . . . . . . . . . . . . ).
60) გ ა მ ა ლ ი ე ლ, წინამძღარი იკორთისა, მოკვდა 1816 წელსა. არ უყვარდა ამას ვარლაამ ექსარხოსი, რადგანაც ებრძოდა ერისთვიანთა ყმათა და მამულთათვის ძველად შეწირულთა და მისგან ექსარხისა მიმალულითა.
61) ა თ ა ნ ა ს ი ჯვარის-მამა, ბერძენი, მოკვდა პატრიარქად იერუსალიმისა 1834 წ.
62) ნ ი კ ი ფ ო რ ე, არქიდიაკონი იოანე ბოდბელისა; მერეთ არქიმანდრიტი ხირსისა, მერეთ ეპისკოპოსი გორისა და ვიკარი ექსარხოსთა. მოკვდა 1850 წელსა. სნეულმან მდებარემან სარეცელსა მრავლად ეცადა ენახა და მიღო კურთხევა ექსარხოსისა ისიდორესი, გარნა ამან არ ნახა, მტერობისა გამო მისდა და მეშურნეობისა, რომელ მას უმეტესსა უძღვიდენ პატივისცემასა კ. ვორონცოვი და სხვანიცა. – მე თვით ვარ მოწამე ამისი და თვით ვიყავ შუამავლად რათა ენახა მას იგი.
63) ... სინა-მთისა.
64) .....ათონისა.
65) ი ო ა კ ი მ ვიკარი კიპრისა მონასტრისა, იქმნა ეპისკოპოსად ახტალისა 1803 წელსა, მოკვდა 1829 წელსა. ამას ახლდა დიაჩოქად ვასილი... რომელმანცა მიიღო დეკანოზობისა ხარისხი და აღაშენა ხარფუხს თფილისს ეკკლესია გუმბათიანი წმინდისა ნიკოლოოზისა სახელზედ.
66) ტ რ ი ფ ი ლ ე, აღმწერელი წიგნთა, წინამძღარი ჯვარისა მონასტრისა, არაგვს გაღმა პირის-პირ მცხეთისა. მოკვდა 1818 წელსა.
67) ი ო ს ტ ო ს, მღვდელ-მონოზონი ანდრონიკაშვილი [კაცი ფილოსოფოსი და ერთგული მეფეთა]. მოკვდა ვეჯინსა კახეთში.
68) ი ო ა ნ ე | ო ს ე შ ვ ი ლ ი [სიონის მღვდელი იყო]* ( . . . . . . . . . . . ) (*ხელნაწერში, ქობულაშვილის ამ ფრაზაში, პ. იოსელიანს წაუშლია სიტყვა «მღვდელი» და მის ნაცვლად დაუწერია «დეკანოზი» /შდრ. ძვ. გამოცემა, გვ. 316/. რ ე დ.)
69) ო ნ ი ს ი მ ე იოსელიანი [საყვარელი მეფის გიორგისა] იოსებ კათოლიკოსისაგან ნაკურთხი. მამა მისი ქრისტეფორე გადმოვიდა იმერეთით წყალ-ტუბოდგან. ორნი ძმანი მისნი დაიხოცნენ ჭარის ომში. კათოლიკოსსა ანტონის უნებდა, რათა მიჰყიდოს მან მამული თვისი და ვენახი მარტყოფს «სესიაური» სხვასა. უარისათვის გადააყენა მღვდელობიდამ. მეფემან თეიმურაზ იწყინა და კვალად გახსნეს კრულებიდან.
70) ს ო ლ ო მ ო ნ დეკანოზი ანჩის-ხატისა [ალექსიევი]. მწერალი და მწიგნობარი; ძე ალექსი დეკანოზისა, მწერალისავე ჩინებულისა. მოკვდა 1808 წელსა; ამან 1795 წელსა ზურგით გაიტანა ხატი პირის მღვთისისა ქალაქიდამ, დაუდვა ურემსა მცხეთაში და აქედამ გასული არაგვსა წარვიდა თელავსა და დახიზნვა მუნ იგი წინ ქეთევან დედოფლისა ეკკლესიასა.
71) კ ე ჟ ე რ ა შ ვ ი ლ ი მარტყოფელი, მბეჭდავი წიგნთა.
72) ა ბ რ ა მ, გვარით ურიათყოფილი, მოუსტვინეშვილად წოდებული, მბეჭდავი წიგნთა, პატივცემული მეფისაგან; მეგობარი დავით სარდლისა ორბელიანისა; მშრომელი მეტეხისა ეკკლესიისა განახლებაზედ სოფელსა მეტეხს, დიდი მლოცველი და მემარხულე, და მღვდელი განკრძალული იდგა მარტყოფს.
73) ზ ა ქ ა რ ი ა | ს უ ლ ხ ა ნ ო ვ ი, მბეჭდავი წიგნთა, მოძღვარი დედოფლისა დარეჯანისა. დაახლოვებული მეფისა გიორგისა. მოკვდა 1820 წელსა.
74) ი ს ა კ | მ წ ი გ ნ ო ბ ა რ ი, სიონისა თფილისს ეკკლესიასთან მცხოვრები. მოკვდა 1799 წელსა, მეფემან გიორგი თავისის ხარჯითა დაასაფლავა იგი მუნვე. მეფის ძემან დავით იახლა თავისთან, ოდეს მოიხილა ერევანი და განჯა, ეჩმიაწინისა ეკკლესიასა შინა შესულმან, არ დაიწერა პირჯვარი და ამით აწყინა სომეხთა ოქევარტერსა ლუკას, ამან არ მიიღო მღვდელობისა ხარისხი სიმდაბლისა გამო და იმავე მწიგნობრისა ანუ მკითხველისა ხარისხითა აღსრულდა.
75) ჰ ა რ ო ნ მღვდელი ალექსიევი. ეახლა კათოლიკოსსა ანტონი მეორეს. არ უყვარდა ესე მეფეს. მოკვა თფილისს 1827 წელსა.
76) ე ლ ე ვ თ ე რ ი, საყვარელი მეფის გიორგისა მღვდლობაში. 1804 ბერი და არქიმანდრიტი, 1812 წელსა წინა უძღოდა კახეთისა დამამშვიდებელსა, გარნა მრავალთა თავადთა, აზნაურთა და სამღვდელოთა ბოროტად და შეუწყალებელად დამსჯელსა, ღენერალსა დიმიტრი ორბელიანსა, აქა შეიძაგეს იგი. შეიძაგა თვით ერმოლოვმაცა. გარნა უყვარდა მრავალთა პურადობისათვის და ტკბილისა ხასიათისათვის. მოკვდა 1835 წელსა.
77) გ ო გ ი ა | დ ი ა კ ვ ა ნ ი [საყვარელი მეფის გიორგისა]. სახლობა მისი ახლდა მას და დედოფალსა მსახურებად. იყო გარკვევით ლექსთა და აზრთა გამოხატვით მკითხველი ეკლლესიისა წიგნთა. ხმა მისი არის, – ბრძანებდა მეფე, – ხმა ლოცვისა და ვედრებისა, ხმა საგალობელისა ხმათაო.
78) დ ა ვ ი თ | მ ღ ვ დ ე ლ ი | ჩ უ ბ ი ნ ი ძ ე, ნათლისმცემლის ეკკლესიისა აწ დაქცეულისა, და ი ე ს ე | დ ე კ ა ნ ო ზ ი, შვილი მისი. ამას აქვნდა მუნ სასწავლებელი, სადაცა მეცა ვსწავლობდი ქართულისა კითხვასა და წერასა ხარისა ბეჭის ძვალზედ დროთა ჩვეულებისა გამო. 1817 გაუქმდა სასწავლებელი ესე და გადაგვიყვანეს სემინარიისა, რომელიცა განხსნა მასვე წელსა 1 ოკდომბერსა ექსარხოსმან თეოფილაკტე. კარგად მახსოვს დღე ესე 8 წლისას, ოდეს რექტორმან პირველმან ვიტალი კურთხევისა დროსა და სხურებისა გვიბრძანა ვუყრიდეთ თეოფილაკტეს ყვავილოვანთა ბალახთა.
79) ზ ო ს ი მ ე, ბერი დავით გარესჯელი, გამომკვეთილი სენაკისა და კანკელისა, თფილისს სიონისა შემმზადებელი.
80) ი ლ ა რ ი ო ნ არქიმანდრიტი, ვაჩნაძე; – მრავალი დასდვა ამაგი საბა წმინდის მონასტრის განახლებაზედ კახეთს.
81) დ ა რ ჩ ი ა | მ ე ლ ი ქ ი | ბ ე ბ უ თ ა შ ვ ი ლ ი, კუზიანი ტანით და ფრთხილი საქმეში კაცი. პატივს სცემდა მას მეფე გიორგი, თუმცა განარისხაცა ორგულობისა შეწამებისა გამო. მოკვდა 1827 წელსა.
82) ს ტ ე ფ ა ნ ე | გ უ რ გ ი ნ ბ ე გ ი შ ვ ი ლ ი, კაცი მდიდარი და დარბაისელი, მოკვდა 1881 წელსა.
83) ო ს ე ფ ა | ბ ე ბ უ თ ა შ ვ ი ლ ი, მიშკარბაში, მამა ვასილისა, ღენერალ ოტინფანტერისა. ელჩად ხმარობდა მას ეჩმიაწინსა და ერევანსა. მოკვდა 1807 წელსა.
84) ა ღ ა | დ ა | დ ა ნ ი ე ლ | ფ ი თ უ ა შ ვ ი ლ [ნ] ი. მოქალაქენი დარბაისელნი.
85) ...მ უ ნ თ უ ა შ ვ ი ლ ი.
86) მ ი კ ი რ ტ უ მ | თ ა ყ უ ა შ ვ ი ლ ი, სასახლისა კაცი და მოქალაქე.
87) ა ღ ა ლ ო | ო ქ უ ა შ ვ ი ლ ი, დიდი მდიდარი საკათოლიკოსო ყმა.
88) რ ე ვ ა ზ | დ ა | ზ ა ქ ა რ ი ა | ა ნ დ რ ო ნ ი კ ა შ ვ ი ლ ი, ქიზიყისა მოურავნი ( . . . . . . . . . . )
89) ი ო ა ნ ე | ა ნ დ რ ო ნ ი კ ა შ ვ ი ლ ი ეშიკაღაბაში, მემკვიდრისა მახლობელი და ერთგული. გარდაიცვალა 1830 წელსა.
90) ს ვ ი მ ო ნ | ა ბ ა შ ი ძ ე, მეფის გიორგისა მძახალი და მისგან პატივცემული.
91) ს ვ ი მ ო ნ | ბ ე ბ უ რ ი შ ვ ი ლ ი, დიდი გამოჩენილი ვაჟკაცი, გმირთა გმირი. ესე გაიქცა 1803 წელსა და მივიდა თვისსა ძმასთან ადამთან, რომელიცა ახლდა მეფის ძეს ალექსანდრეს. დამსწრემან რუსთა თანა სპარსთა ომისა, შეიძაგა სპარსნი მხდალნი. ამისთვის უიმედო მათგან გამოვიდა რუსთან და გამოიყვანაცა ძმა თვისი.
92) თ ა დ ი ა | ჩ ო ლ ო ყ ა შ ვ ი ლ ი, გაიქცა სპარსეთსა ალექსანდრესთან და მერეთ მობრუნდა. მოკვდა 1836 წელსა. მეფე გიორგიმ მინდო მზრუნველობა რუსთა ჯარისათვის, რომელიცა იდგა საგარეჯოში და ახლო მისსა სოფლებში.
93) ჰ უ ს ე ი ნ ო ღ ლ ი | ს უ ლ ი ა ნ, ბორჩალოელი, მეფისა მცნობი; საქმეთა შინა მრავალთა მისგან ხმარებული. შემდგომად მეფისა არ დამორჩილდა რუსთა და ივლტოდა სპარსეთად.
94) ა ლ ი ბ ე გ, სულთანი ყაზახისა, მდიდარი საქონლითა. შემნახავი მეფისა გიორგისა, ცხვრისა და ძროხის არვეთა. ივლტოდა სპარსეთად.
95) ი ბ რ ა ღ ი მ, სულთანი შამშადილისა. ამას ებარა მეფისა ჯორები და აქლემები.
96) პ ე ტ რ ე | ლ ა რ ა ძ ე, მოლექსე და მწიგნობარი, შვილი მღვდელთა ხარებისა ეკკლესიისა, რომელიცა თეიმურაზ მეფემან მოუღო ფრანგთა. მოკვდა 1837 წელსა.
97) დ ა ვ ი თ | რ ე ქ ტ ო რ ი | ა ლ ე ქ ს ი ე ვ ი. მოკვა 1825 წელსა.
98) ო მ ა ნ | ხ ე რ ხ ე უ ლ ი ძ ე, აღმწერელი მეფის ირაკლის ცხოვრებისა; მოკვდა 1805 წელსა. ახლდა იულონსა და მომდურავი მისი ეახლა მეფეს გიორგის, რომელმანცა უბოძა მდივნობა კახეთისა ოქმითა.
99) ს ტ ე ფ ა ნ ე | ფ ე რ შ ა ნ გ ი, გორელი სომეხი, მოლექსე. ამან ტყვედ მოყვანილსა ლეკსა ოსოქოლელსა ასესხა ფული რვა თუმანი და გაიხსნა მაჩაბლისაგან, პირობითა, რომ გამოუგზავნის. ლეკმა დაიცვა სიტყვა მიცემული და გამოგზავნა რვისა ნაცვლად ათი. სცნო ესე მეფემან და იამა მეფესა. – იყო სტეფანე მოიჯარადრე ბურნუთისა და თამბაქოსა თფლისს. მრავალია მისგან დაწერილი ლექსი. მოკვდა თფილისს 1839 წელსა, ღრმად მოხუცი.
100) დ ი მ ი ტ რ ი, იოსებ მდივნის შვილი, გვარით თუმანიშვილი. მოლექსე. მოკვდა 1821 წელსა. ახლდა მეფის ძეს მიხაილს. ს.-პ. ბ. მისგან დაწერილსა ლექსსა სიყვარულითსა: სიცოცხლეს შენგან მოველი, უკვდავება ხარ ცხოველი. უქმნა დაწუნება ლექსადვე მღვდელმან ეგნატე იოსელიანმან. ამას შეუდგინეს ბაასი. მიწერ-მოწერისა ესე წიგნაკი, წარკითხული ჩემსა სიყრმეში, ვეღარსად და ვერვისთან ვჰპოვე. დიდის გონიერებით იყო ორთავე მხრითგან ნაწერი. – იყვნენ სიყრმით მეგობარნი და მეზობელნი სახლთა სადგურით, მეფეთა სასახლისა.
101) ბ ე ს ი კ ი ანუ ბ ე ს ა რ ი ო ნ | გ ა ბ ა შ ვ ი ლ ი, მოლექსე, მოკვდა 1799 წელსა* (ბესიკი გარდ. 1791 წ. იანვარში. რ ე დ.); ამაზედ მრავალი სწერია და მე აღარ განვიმეორე.
102) ს ო ლ ო მ ა ნ ა | ა ბ ა მ ე ლ ი ქ ი, ბიძა მეფის რძლის ელენესი. დავით მემკვიდრის ცოლისა. მეფე გიორგი პატივს სცემდა. პატივისცემისათვის თვისისა რძლისა. მოკვდა ბრმა, ღრმად მოხუცი 1823 წელსა.
103) . . . . . . . . . ს ა ა თ ნ ა ვ ა, სომეხი თფილისელი, ცნობილი გვამი, გამოჩენილი მოლექსე. მოკვდა 1801 წელსა; იყო მწერალი მარტივითა საუბარისა ენითა, გარნა ჰაზრთა მკვეთრთა მექონი. მისთა თქმათა დღესაცა იგავად იტყვიან ქართველნი; იყო მომღერალიცა, იყო სომეხი და სძაგდა სომეხი; ამისთვის ემდუროდნენ სომეხნი.
104) ო თ ა რ | ქ ო ბ უ ლ ა შ ვ ი ლ ი, სოფლისა კისისხევისა, დესპანი ქართველთა მოსკოვსა, ოდეს შეერთდა საქართველო რუსეთსა 1801 წელსა. გარდაიცვალა 1830 წელსა; იყო ესეცა მოლექსე სიყვარულისა და მიჯნურობისა. ლექსთა მისთა იმღეროდენ ქართველთა მოსაკრავენი და მეჭიანურენი.
105) გ ი ო რ გ ი | ა ვ ა ლ ი შ ვ ი ლ ი, ცოლისძმა გარსევან ჭავჭავაძისა.
106) ი ა ი ა | ა ვ ა ლ ი შ ვ ი ლ ი, ძმა გიორგისა, ცოლის ძმა გარსევან ჭავჭავაძისა. იყო დესპანად ოდეს შეერთდა საქართველო რუსეთსა 1801 წელსა. მოკვდა კახეთს 1837 წელსა.
107) გ ა რ ს ე ვ ა ნ | ჭ ა ვ ჭ ა ვ ა ძ ე, გვამი ცნობილი.
108) პ ა ა ტ ა | ჭ ა ვ ჭ ა ვ ა ძ ე. ამას მიანდო მეფემან ირაკლი გამოყვანა 900 ლეკისა და სარდლობაცა იმერეთისკენ. მუნ მისრულთა ლეკთა შესაწევნელად ქართველთა ჯარისა, ოდეს დასვეს მეფედ სოლომონ, ლეკთა ააოხრეს იმერეთი, დაიტაცეს ეკკლესიათა სამკაულნი და ბარძიმ-ფეშხუმნი ჰქმნეს ჭურჭელად ჭრაქისა ასანთობელად. ესე იწყინეს იმერთა და დიდად ემდურვოდნენ მისსა სარდლობასა. იტყვიან დღედმდე იმერელთა თფილისისა აღებისა დღესა სპარსთაგან, მაგიერი გარდაუხადეს ქართველთაო: ე. ი. გაცარცვეს თფილისიო.
109) ნ ი კ ო ლ ო ო ზ მხატვარი აბხაზი, შვილი მისი იოანე იქმნა შემდგომად ღენერალი ( . . . . . . . . ). დედოფალმან დარეჯან დაახატვინა ამას კანკელი ანანურისა ეკკლესიისა და სხვათაცა ეკკლესიათა, ამანვე განაახლა სიფრთხილით ანანურისა ეკკლესიისა კედელზედ დახატულნი ძველად 13 ასურელთა მამათა ხატნი. დღეს არღა არიან ესენი.
110) ი ო ს ე ბ | კ ა ლ ა ტ ო ზ ი შ ვ ი ლ ი, ახლდა მეფესა გიორგისა და მერეთ დედოფალსა მარიამს; ამან გასცა დედოფალი, რომელსაცა უნებდა გაქცევა ქალაქიდამ თუშეთსა ანუ ფშავ-ხევსურეთსა. კნიაზმან ციციანოვმან დაასაჩუქრა იგი; მოკვდა 1834 წელსა. მრავლად ემდუროდა მას მეფის ძე თეიმურაზ; როტიე გოლლანდიელი წერს მისთვის წიგნში. თუმცა ახსენებს მას გვარით და არა სახელით.
111) ი ო ა ნ ე | ა ბ ხ ა ზ ი კარდანახელი, კაცი ქრისტიანე და პატივცემული; მოკვდა 1828 წელსა ( . . . . . . . . . . . ). ესე გაგზავნა მეფემან გიორგი თელავსა ორჯერ და გაატანა სანთლები კელაპტრები, რათა დღესა ქეთევან დედოფლობისსა, დაესწოს წირვისა ჟამსა მცირესა ეკკლესიასა შინა, აღშნებულსა მუნ თეიმურაზ მეფისაგან პირველისა. ესე ეკკლესია არის პირველი, ნაკურთხი ქეთევან დედობლისა წამებულისა სახელზედ.
112) ა ლ ე ქ ს ა ნ დ რ ე | მ ა ყ ა შ ვ ი ლ ი, ეშიკაღაბაში მეფისა გიორგისა, ძე გამდელისა მისისა სვიმონისა. გარდაიცვალა 1823 წელსა ცხენიდამ გადმოვარდნით, ოდეს მიეგებებოდა მისულსა კახეთად და მიმავალსა გომბორისა გზით ექსარხოსსა იონას. ამანვე დაასაფლავა იგი იყალთოს მონასტერსა.
113) ს ვ ი მ ო ნ | მ ა ყ ა შ ვ ი ლ ი, ლალა მეფისა გიორგისა, დასაფლავდა იყალთოს მონასტერსა ( . . . . . . . . . . . . . . . . ).
114) დ ა ვ ი თ | ჯ ი მ შ ე რ ი შ ვ ი ლ ი, ჩოლოყაშვილი, დიდად ნიჭებული კაცი სიტყვითა და მწერლობითა ( . . . . . . . . . . . . . . . . . ).
115) გ ი ო რ გ ი | თ უ მ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი, ძე ეგნატი მდივნისა, მოყვარე მწიგნობრობისა და მწერლობისა, ამან შეკრიბა ერთ წიგნად ლექსნი ძველად თქმულნი და უწოდა ქართველთა მწერლობისა ამის საუნჯესა «მრავალ-ყვავილოვანი». დღესცა აქვს იგი შვილსა მისსა ღენერალ-მაიორსა ალექსანდრეს. მოკვდა 1837 წელსა.
116) ი ო ა ნ ე | ა ბ ა მ ე ლ ი ქ ი, ძმა მეფის რძლის ელენესი ( . . . . . . . . . . . . . ).
117) ს ო ლ ო მ ო ნ (სოღომონ) ა ბ ა მ ე ლ ი ქ ი, ბიძა მეფის რძლის ელენესი, მოკვდა 1827 წ.
118) მ ი რ ზ ა | ა ფ რ ი ა მ ა | ე ნ ა კ ო ლ ო ფ ა შ ვ ი ლ ი, სპარსეთიდამ მოსული. მეფემან გიორგიმ სამჯერ წარავლინა ერევნის ხანთან და მუნით შირვანსა ტყვეთა ქართველთა, დაშთენილთა მუნ დროთა თფილისის აოხრებისა, მოსაყვანად. მოკვდა 1824 წელსა.
119) შ ი ო | მ ე ჭ ი ა ნ უ რ ე, ქებული მრავალთაგან და მომღერალიცა. მოკვდა 1828 წელსა, გვემული დროთა ცვლილებისაგან, მტირალი წარსულთა ჟამთათვის, მისთვის ტკბილთა და ცრემლით მოსაგონთა. თვით პოეტი, გოდებით ჰკრავდა ჩანგთა და აგოდებდა თვით ჩანგსა.
120) დ ა ვ ი თ ა | მ ე თ ა რ ე, წავკისელი.
121) [ა ღ ა ჯ ა, მომღერალი], სომეხი თფილისელი.
122) [ა ლ ა ვ ე რ დ ა | მ ო მ ღ ე რ ა ლ ი], თფილისელი თათარი.
123) ნ ი ნ ი ა, დურგალი ლალიაშვილი, ჩინებული ხელოსანი*
(## 122 და 123-ის შორის წაშლილია სიტყვები:
[საათნავა მოლექსე და მომღერალი]
მოღერალნი ქართველნი – ზაალ, პაატა, ოტია; თათარნი – ისმაილა, უსეინა; სომეხნი – თარუმა, პოღოს.
პირველი სტრიქონი /კვ. ფრჩხილებში/ ეკუთვნის ბარბარე ქობულაშვილს)
124) გ ლ ა ხ ა | კ ა ლ ა ტ ო ზ ი | ზ ა ზ ი ა შ ვ ი ლ ი, სომეხი. ამან ააშენა ეკკლესია მარტყოფს გუმბათიანი და იქავე დაასაფლავა რუსთველმან სტეფანე 1826 წელსა.
125) ო ქ რ ო მ ჭ ე დ ე ლ ი [გ ა ბ რ ი ე ლ | მ ა ს ხ ა ლ ო ვ ი], (აწ ბასხაროვი), მისგან მრავალია ნაკეთები ბარძიმ-ფეშხუმნი, ჯვარნი და ხატნი შემკულნი. ალევის სამების ეკკლესიაში არის ერთი მისგან გაკეთებული სასანთლე ვერცხლისა ბატკნად ანუ ცხვრად ნაკელი ვერცხლისა. ესე შეუწირავს მეფისა გიორგის ძეს იოანეს, როგორც სჩანს ზედა წარწერიდამ.
126) სამართებლების მკეთებელი ი ვ ა ნ ე | ზ ო ტ ი შ ვ ი ლ ი. ქალაქსა ს.-პ. -სა გავიცან 1843 წელსა,.... სლივიცკი მოხუცი, მამა მის სლივიცკისა, რომლისაცა ძეგლად სიმხნისა იმპერატორმან ნიკოლოოზ უწოდა სიმაგრესა ერთსა პოლშაში «Фორტი სლივიცკისა». ესე მოხუცი სლივიცკი იყო ზუბოვისა ადიუტანტი დერბენტსა და როდესაც იმპერატორმან პავლე დააბრუნა ჯარი რუსეთად, მაშინ მოვიდა იგი თფილისს 1797 წელსა და მოისყიდა სამართებლები, ეგონა კიდევ იყო ხელოვნება ესე მუნ და მოთხოვა დაუბარო მას რავდენიმე. თვითოში მივე თვითო აბაზიო. არცა ერთი ევროპაში ნაკეთი არ შეედრება თფილისისა სამართებლებსაო – ესრეთ ადვილად იკარგება ხელოვნება?
127) ა ს ლ ა ნ | ო რ ბ ე ლ ი ა ნ ი, ეშიკაღაბაში მეფისა; მცოდნე სპარსულისა ენისა, დასაფლავდა მთაწმინდას თფილისში... წელსა 1826. ერმოლოვისა თხოვითა დაამშვიდა აღრეულობა ყაზახში და არცა მიუდგა მეფის ძეს ალექსანდრეს, რომელთა წერილთა არა უმალავდა ერმოლოვსა. შემდგომად სპარსთა დამარცხებისა შამქორს ერმოლოვმან ჰკითხა ასლანს: «მითხარ, გიყვარვარ თუ არაო?» – ასლანმან უპასუხა: «სარდალო, არც მყვარებიხარ და არც მიყვარხარო». – მოიწონა ესე სწორი მისი თქმა და უთხრა: ერევანსა რომ შემოვადგებით, მაშინ შევრიგდებითო.
128) ი ო ა ნ ე | ს ა რ დ ა ლ ი. ოდეს კ. ციციანოვისა დროსა წარვიდა ჯარში, მაშინ ესე და ასლანცა და სხვანი თავადნი იგდეს ტყვედ სპარსთა. ფათალიშახმან ნახა ესე იოანე და ოდეს იხილა მისსა გულზედ ვარსკვლავი ანნასი, ბოძებული იმპერატორისაგან, მაშინ ჰყვედრა მრავალი. მისწვდა თვით ვარსკვლავსა, მოგლიჯა იგი და გარდააგდო და უბრძანა: «ამისთვის უღალატე შენს მეფესა და ქვეყანასაო?» – მოქცეული თავისდა გარდაიცვალა თფილისს...
129) ა ბ ე ლ | ჩ ო ლ ა ყ ა შ ვ ი ლ ი, მეფისგან გიორგისა შერისხული თელავს, სადაცა მოვიდა გვიან და არა უნებდა მოწერა ხელისა ფიცისა ქაღალდზედ. 1812 წელსა უღალატა რუსთა, რომელთაცა გაგზავნეს სიბირს: უკუ მოქცეული მოკვდა კახეთს 1838 წელსა.
130) ა ბ ე ლ | ა ნ დ რ ო ნ ი კ ა შ ვ ი ლ ი, მიმბაში მეფისა გიორგისა, აღმაშენებელი ქოდალას ღვთაებისა გუმბათიანისა ეკკლესიისა ქაშოეთისა თფილისს ეკკლესიისა პლანისა. 1812 წელსა ბუნტისა გამო გაგზავნეს სიბირსა და უკუმოიქცა 1817 წელსა. იყო სიძე სარდლის იოანესი. მოკვდა და დაეფლა მუნვე 1835 წელსა.
131) თ ო მ ა | ა ნ დ რ ო ნ ი კ ა შ ვ ი ლ ი, შვილისშვილი მეფისა მეფის ასულის ბარბარესაგან, ჯერეთ ყრმა იზრდებოდა მეფესთან. მოკვდა 1847 წელსა.
132) დ ა ვ ი თ | მ ი მ ბ ა შ ი | თ ა რ ხ ნ ი შ ვ ი ლ ი. ცოლი ამისა მაკრინა იყო ცოლის და დადიანის ლეონისა, და დედიდაჲ დავით უკანასკნელისა დადიანისა. გარდაიცვალა 1837 წელსა. ესე იყო მიმქმელი მეფის რძლის ელენესი, მეფის ძის დავითის ცოლისა (მემკვიდრისა), ოდეს მიიღო მართლმადიდებლობითი სარწმუნოება.
133) გ ი ო რ გ ი | ჩ ო ლ ა ყ ა შ ვ ი ლ ი, შერჩა მეფესა გიორგის, ვითარცა მეფის ძისა ბაგრატის ნათესავსა ცოლით, და ვერ შერჩა რუსთა, რომელთაცა უღალატა 1812 წელსა; ამისთვის პყრობილი თფილისის ციხესა, მოკვდა 1813 წელსა.
134) ა დ ა მ | ა ნ დ რ ო ნ ი კ ა შ ვ ი ლ ი, მილახვარი მეფის გიორგისა. 1801 წელსა გაჰყვა სპარსეთსა ალექსანდრეს. მოვიდა მუნით 1804 წელსა. მოხუცი 80 წლისა მოკვდა 1854 წელსა ვეჯინში.
135) ბ ე ც ი ა | თ უ რ ქ ი ს ტ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი, ესე იყო მოურავად ტირძნისა სოფლისა, მეფისაგან გიორგისა დადგენილად.
ტირძნისისათვის, სადაცა იყო ეგნატი იოსელიანი, სწერს შემდეგსა:
«ტირძნისი ყოფილა არაგვის ერისთავის საპურე სოფელი და მეფემ ირაკლი არაგვთან ტირძნისიცა ჩამოართვა არაგვის ერისთავთა.
მაშინ ტირძნისი მისცა სარჩოდ ხერთვისისა ბეგსა ახალციხიდამ აქ გადმოვარდნილსა. მას ბეგს გამოართვა მეფე ერეკლემ და მისცა სამოურაოდ დავით ვისმე აბაშიძეს, და შემდგომად აბაშიძისა, მისცა მეფემ ერეკლემ მეთოდი რაჭის ერისთავს. შემდგომად გარდაცვალებისა მეფის ირაკლისა, გამეფებულმან მეფემან გიორგი წარგზავნა გამგედ მის სოფლისა ბეცია თურქისტანიშვილი და როდესაც ახალსა დროსა მეფისა გიორგისა გამეფებისა, დავით ბატონიშვილი გადმოვიდა რუსეთით და ლაშქაროვის მაგიერ სოფელი სთხოვა მეფესა, მაშინ მეფემან დაუწერინა სიგელი ტირძნისისა რომ არის ლაშქაროვისაო. მაშინ ის სოფელი მიაბარა მეფემან სიგლითურთ დავით ბატონიშვილსა. დავით ბატონიშვილმან გამგზავნა მე განმგედ მის სოფლისა და მე გამოსცვალე ბეცია და ვიყავ ორს წელს გამგე მისი ჩ ღ ჟ ჱ და ჩ ღ ჟ თ და რაც გამოსავალი იყო სოფლიდამ ჩემს სარგოს მე ვიღებდი და საბატონოს ვუგზავნიდი დავით ბატონიშვილსა. მერმე მე გამომცვალა სვიმონ გაბაშვილმა 1799 წელსა. 1802 წელსა რუსეთით მოვიდა ნიკოლოოზ ონიკოვი და ლაშქაროვსა ტირძნისი მიებარებინა მისთვის. ამისთვის მან ონიკოვმან გამოსცვალა სვიმონ გაბაშვილი და მიიღო ონიკოვმან ტირძნისი. შემდგომად მისსა მიიბარა ლაშქაროვისაგან და ონიკოვისა იოსებ დეკანოზმან წინამძღვრიშვილმან, ამისისა მოქმედებითა გაისყიდა ტირძნისი და მიესყიდა სულხანოვს».
136) ი ო ბ | ზ ე დ გ ე ნ ი ძ ე. ესე იყო მოურავი და სალთხუცესი მუხრან-ბატონისა: მეფე გიორგი სწყალობდა მას ვითარცა მეფეთა ერთგულსა და უბრძანებდა ყოველთვის საამოდ მისდა სიტყვათა. თვით მუხრან-ბატონი ექცეოდა მას ვითარცა კაცსა დარბაისელსა. მოკვდა მოხუცი 1819 წელსა.
137) დ ი მ ი ტ რ ი | ს ა გ ი ნ ო ვ ი. ზედამხედველი ქ. თფილისს თამბაქოს იჯარისა მეფისა გიორგის დროს. ნაცვლად ამისა მიეცა რუსთაგან პენსია. მოკვდა 1821 წელსა.
138) შ ი ო შ | თ უ მ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი, ძე სულხანისა. მეფე ერეკლე სწერს მამასა მისსა სულხანს შემდეგსა წერილსა, რომელსა შინა მოიხსენებს შიოშსაცა:
«ჩვენ მაგიერად თუმანოვს მდივანს სულხანს მრავალი მოკითხვა ეუწყოს. მერე შენი წარმოგზავნილი მაიორის დისწული დავით, მრავლის საქმეების გამო აქამომდე ვერ გამოვისტუმრეთ, რომელიც ამ დროს ჩვენის ქვეყნის ამბის ვითარება იყო; ჩვენი წიგნები მოგივა და ყოველსავე იმით სცნობ. ამ დავითის ხელით რომ წიგნები წარმოგეგზავნა შენის ძმის წიგნში, შენი დიახ, შეწუხება მოგეწერა ულუფის მოუცემლობის მიზეზზედ, და ჩვენ ამისთვის წარსულს ჟამს ერთი წიგნი მოვსწერეთ აშტარხანს თარხან-აღაშვილს სტეფანეს და სამოცს თუმანს დავესესხენით, რომ მანდ შენთვის უნდა გამოეგზავნა და მაგიერი ჩვენგან მიეღო, და ერთი წიგნიც იოსებ არქიერს მოვსწერეთ და იმასაც ასს თუმანს დავესესხენით შენთვის მოსაცემად და ჯერეთაც არ ვიცით ჩვენის მიწერილობისამებრ ხელი გაგიმართეს თუ არა, რადგანაც აქაური ამბავი ყოველივე ამ ახლის ჟამში მოწერილი გვქონდა, რომელსაცა ჩვენის წიგნებითა სცნობ: ამისთვის ამ წიგნით ამბავს აღარას მოვიწერთ: აქაური ნაღველი ნურა გაქვს რა, ღვთის მოწყალებით ვინცა ვინ შენიანი არიან, ყველანი მშვიდობით იმყოფებიან, და შენს შვილს შიოშს ჩვენ ფეშქაშნავისობა ვუბოძეთ ქართლისა.
ირაკლი
წელსა 1791.
აგვისტოს 20.
ესე შიოშ იყო შემდეგ გუბერნიისა გახსნისა მიღებული რუსთა მთავრობისაგანცა; მოკვდა 1829 წელსა.
139) ი ო ს ე ბ | მ ე ლ ი ქ ი შ ვ ი ლ ი, ხაზინადარი. ამას უბოძა მეფემან გიორგი ლაშქარ-ნავისობა სომხითისა და საბარათაშვილოსი. მოკვდა 1830 წელსა.
140) ს ო ლ ო მ ო ნ | ა ვ ა ლ ი შ ვ ი ლ ი, კახელი; 1800 წელსა, ოდეს რუსის ჯარი წარვიდა ყაზახსა, მაშინ წარატანა ჯარი ქართველთა 600 კაცი არაგველი სოლომონს. შვილი ამისი ივანე იყო ღენერალ-მაიორი და მოკვდა 1861 წელსა.
141) ზ უ რ ა ბ | ყ ა ფ ლ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი, იყო ზედამხედველი თფილისის ბაჟისა, მოკვდა 1827 წელსა. ესე იყო მამა ღენერალ-ოტინფანტერისა კ. გრიგორი ორბელიანისა.
142) გ ი ო რ გ ი | ყ ა ფ ლ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი, ნაზირი მეფისა გიორგისა, მცოდნე არაბულისა, სპარსულისა და თათრულისა ენათა. მოკვდა 1810 წელსა.
143) ე ლ ი ზ ბ ა რ | ე რ ი ს თ ვ ი შ ვ ი ლ ი, ყულარაღასი. ესე გადვიდა იმერეთსა და მუნ შეირთო ცოლად ქალი იმერთა მეფისა სოლომონ დიდისა. დაახლოვებული იმერთა მეფისა დავითისა, ურჩევდა მიწერ-მოწერასა რუსეთთან და ჰგონებდა ამით ქსნის საერისთავოჲსა მოპოვებასა, ჩამორთმეულისა ქართლისა მეფისაგან. მეფემან სოლომონ მეორემან ჩამოართო სოფლები იმერეთსა ნაშოვნი და მიუბოძა რა იგინი მალხაზ ანდრონიკაშვილსა, რომელიცა იყო ქმარი მეფის ძის არჩილის ქალისა მარიამისა. გადმოსრული იმერეთით მოკვდა ქართლსა 18... წელსა.
144) მ ა ლ ხ ა ზ | ა ნ დ რ ო ნ ი კ ა შ ვ ი ლ ი, ამას ჰყვანდა ცოლად მეფის ძის არჩილის ქალი მარიამ და სცხოვრობდა იმერეთსა. შემდგომად მეფისა გიორგისა ებრძოდა რუსთა, ვითარცა ერთგული იმერთა მეფისა სოლომონისა. 1811 წელსა წარვიდა სპარსეთად და უკუმოქცეული მივიდა ახალციხეს და ტრაპეზუნტსა. აქა მოკვდა მეფე სოლომონ 1815 წელსა. მალხაზ მერეთ მობრუნდა კახეთს და მოკვდა აქა 18...; ღენერალ-ლეიტენანტი იოანე მალხაზიჩი ანდრონიკოვი – დღესაცა ცოცხალი არის შვილი მისი.
145) ნ ი ნ ი ა | ჩ ე რ ქ ე ზ ი შ ვ ი ლ ი, კაკაბეთის მოურავი. დამსწრე ნიახურას ომშიაც. საყვარელი მეფისა.
146) ზ ა ა ლ | ა ნ დ რ ო ნ ი კ ა შ ვ ი ლ ი, სალთხუცესი მეფის ძის იოანესი. დიდი ერთგული მეფისა.
147) დ ი მ ი ტ რ ი | ჩ ო ლ ა ყ ა შ ვ ი ლ ი, ფშავისა, ხევსურისა და თუშეთისა მოურავი.
148) ი ო ს ე ბ | ჭ ა ვ ჭ ა ვ ა ძ ე, ნაზირი მეფისა.
149) ა დ ა მ | ვ ა ჩ ნ ა ძ ე, დიდი ვაჟკაცი. ამან მოკლა თოფითა ჯუნგუთაი (?) დაღესტნელი, რომლისა თავი მოართვეს მეფესა შემდგომად ნიახურას ომისა.
150) ი ლ ი ა | ა ვ ა ლ ი შ ვ ი ლ ი. ესე გაგზავნა მეფემან გიორგი ძმასთან ალექსანდრესთან ჭარსა წერილითა მასთან და ომარ-ხანთან წინათ ნიახურას ომისა. წერილითა ამით მოუწოდებდა ძმასა დამორჩილდეს და არა შევიდეს ქრისტიანეთა სისხლის ღვრასა ლეკთა შეწევნითა.
151) პ ა ა ტ ა | ა ბ ა შ ი ძ ე ქართვლელი, ნაზირი; ამან შეიპყრო გზაზედ კაცი, ძმისაგან მეფისა ალექსანდრესაგან გამოგზავნილი იმერეთსა და მოართვა მეფესა თფილისს. წერილითა ამით სთხოვდა მოსცეს ჯარი თვისი იულონს, რათა განაძიონ მეფე გიორგი მეფობიდამ და მისდა ნაცვლად დასვან იულონ. ამასვე დროსა უნიშნავდა დღესა, როდესაც უნდა შემოვიდეს ლეკთა ჯარი და განაძიონ თფილისიდამ თვით რუსნიცა, მეფისა გიორგისაგან მოყვანილი საქართველოსა. მეფემან აჩვენა ესე რუსისა ღენერალსა და თვით ნამდვილი უბრძანა კაცსა ძმისა თვისისა ალექსანდრესსა, წარიღოს და მიართვას მეფესა სოლომონს.
152) გ ი ო რ გ ი | ხ ე რ ხ ე უ ლ ი ძ ე. მეფემან წარავლინა ესე და ზაალ ბარათაშვილი მდივანბეგი დემურჩასალოს, ბრძანებითა, რათა ჩამოართოს მოურავობა ესე მეამბოხესა თამაზს ყაფლანიშვილსა და მიიბაროს ზაალ ბარათაშვილმან. დარეჯან დედოფალმან იწყინა ესე და იქმნა დიდი შფოთი წინათ გარდაცვალებისა მეფისა. ამისთვის 8 იანვარსა 1801 წელსა მოვიდა ალექსანდრე ყარაბაღით ყაზახში და აცნობა დედასა წერილით, რას მიბრძანებთო. მეფე გიორგი, გარდაცვლილი 28 დეკემბერსა, ჯერეთ არ იყო დასაფლავებული.
153) გ ა ბ რ ი ე ლ | რ ა ტ ი შ ვ ი ლ ი. ამას ვითარცა ომში ნიახურას დასწრობილსა, გაატანა მეფემან წერილი, ერთი ხელმწიფე იმპერატორთან და ერთი კნორრინგთან ლინიაზედ; წერილებითა ამით მოახსენებდა პავლეს მადლობასა ჯარისათვის და გაუგზავნა ლეკთა ბაირაღები; და ითხოვდა, რათა დაჯილდოვდნენ ლაზარევი, გულიაკოვი, მეფის ძენი იოანე და ბაგრატ და სხვანიცა. მასვე გაატანა საკუთარი მოხსენება, ვითარცა განმგემან ჯაბახანისა, თვით მეფის-ძემან იოანე, ღენერალ კნორრინგთან.
154) ზ ა ზ ა | ა ნ დ რ ო ნ ი კ ა შ ვ ი ლ ი, წარსული ს. პ. ბ. 1800 წელსა დესპანთა თანა, ზრუნავდა დიდად მეფობისათვის ქართველთა, და ამისთვის არ მოეწონა მოხსენება ღენერალისა კნორრინგისა, მისრულისა 1801 წელსა ს. პ. ბ., ვითამც ქართველთა არა სურდესთ თვისი მეფე. მასვე დროსა მისწერა წერილი იოანე სარდალსა ორბელიანსა და ურჩევდა არა ჰქმნან ამოვარდნა მეფობისა საქართველოში. წერილი ესე იგდეს რუსთა და აღუკრძალეს მოსვლა საქართველოდ. 1818 წელს ესე ზაზა და დოსითეოს ეპისკოპოსი ფიცხელაური წარვიდენ ნევისა მდინარესა შესართავსა ფინის ზღვის პირას, და აქა ბანაობდენ ცურვითა; მსწრაფლ აღელდა ზღვისპირი. დოსითეოს ცურვითა გამოვიდა წყლისა პირსა და ზაზა მოტაცებული ღელვისაგან დაირჩო. ვერღა იპოვეს ვერცაღა გვამი მისი. იყო წლისა 50 და სცხოვრობდა იულონ მეფის ძესთან მისსა მწყალობელთან, რომელსაცა უყვარდა იგი, ვითარცა კაცი დიდად სიტყვა მჭევრი და აზრთა დიდთა და საფუძვლიანთა მქონი.
155) გ ი ო რ გ ი | ა მ ი ლ ა ხ ვ ა რ ი, ამას ჰყვანდა ცოლად დაჲ სარდლისა დავით ორბელიანისა. 1801 წლისა იანვრის დამდეგს, იულონმან მოიტაცა ტყვედ ცოლი ესე მისი ქეთევან და მიიყვანა თვისდა სოფელსა ბელოტს. მემკვიდრე მეფის ძე დავით აპირებდა რუსთა ჯარითა ზედა დასხმასა. მაშინ გაიქცა იმერეთსა იულონ და განთავისუფლდა დისწული მემკვიდრისა ტყვეობისაგან.
მოხელენი მოურავად მეფისა გიორგისა დროსა იყვნენ შემდეგნი პირნი:
მოურავნი ქართლისა:
ერასტი ამილახვარი . . . სოღანლუღს
ქაიხოსრო სუმბათოვი მოლარეთუხუცესი . . . ნავთლუღსა
ბარამ გურგენიძე ნაზირი . . . დიდუბეში
ალექსანდრე მაყაშვილი . . . წინწყაროს. ორსავე ავლაბარში. კუკიას
არსადან ქარუმიძე . . . ახალსოფელში
იორგი ამილახვარი . . . გორში
ლუარსაბ ლოლაძე და გოგია ბეგიაშვილი . . . მეჯვრისხევს
გოგია ბეგიაშვილი . . . მეჯუდაში
დავით ბიბილური . . . სათემოს
ფირან ჩერქეზიშვილი . . . კრწანისში და ტყვიავში, ღვიდისში
გოგია ფურცელაძე . . . პატარა ლიახვსა და ოსებისა
გოგია მირზაშვილი . . . ვანათსა, არბის, შინდისს
ეგნატე იოსელიანი (ორჯერ) . . . ტირძნისში
ნინია ამილახვარი . . . ცხინვალში და ქარელში
მიმბაში ზაზა მაჩაბელი . . . ქელვი და აჩაბეთი
ნასყიდა ზარდიაშვილი . . . მაღრანდოვლეთში
ევგენი აბაშიძე . . . ალსა, სურამსა და ქეფინისხევსა
ნიკოლოზ გლურჯიძე მოლარეთუხუცესი . . . ხიდისთავსა
დომენტი წინამძღვრიშვილი . . . გლურჯეთსა
დავით აბაშიძე ქეშიქჩი-ბაში . . . ბორჩალო და შილიხოს
შანშე ერისთვისშვილი . . . შელავერსა
რევაზ ვახვახიშვილი . . . ახატელისა თათრებისა
თამაზ ორბელიანი . . . დემურჩასალის
ადამ ანდრონიკაშვილი . . . კახეთში თათრებისა ქირჩხლის
ოსეფა ბებუთაშვილი მიშკარბაში . . . ბაადარსა
სოლომონ არღუთაშვილი . . . სარვანში
საამ ბარათაშვილი . . . ძველს თაქლასა
პაატა აბაშიძე . . . ახალს თაქლასა
სოლომან გაბაევი . . . მუღანლოსა
გიორგი ციციშვილი სარდალი . . . ელებისა, ქოლაგირისა, მუღანლოსა, ქოშქილისისა, აყლილისა, უზუნლარისა და დისიღისა
ოსეფა ყორღანაშვილი მილახვარი . . . ჰასან ხოჯალისა
გარსევან ჭავჭავაძე . . . ყაზახის თათრებისა
გიორგი ციციშვილი სარდალი . . . ფამბაკისა
მოურავნი კახეთისა:
ნიკოლოზ ჩერქეზიშვილი . . . მანავში
თადია ჩოლაყაშვილი (მის ნაცვლად ვახტანგ ორბელიანი) . . . თვალ-საგარეჯოს, სართიჭალაში
დავით მაყაშვილი . . . უჯარმასა
ზაალ ანდრონიკაშვილი . . . ორსავე მარტყოფში
გოგია ნათალიშვილი . . . ლილოსა
დიმიტრი ჩოლაყაშვილი . . . თიანეთში და მარილისში
გლახა საგინოვი აზნაური . . . ქისტაური
ალექსანდრე მაყაშვილი . . . ბოჭორმას
დავით და იოანე ქობულოვი . . . ზემოხოდაშენსა
ალექსანდრე მაყაშვილი* (ორივე სიტყვა გადახაზულია ხელნაწერში) . . . ძველი გალავნისა თელავსა
იროდიონ გურგენიძე . . . თელავსა
გიორგი ვახვახიშვილი . . . კალაურსა
იოსებ ჭავჭავაძე . . . ირაკლის ციხისა
სფირიდონ ჯანდიერიშვილი . . . ქვემო ხოდაშენსა და შაშიანსა
ომან ჯანდიერიშვილი . . . ურიათუბანსა დიმიტრი ანდრონიკაშვილი . . . ველისციხეს
დავით ჯანდიერიშვილი . . . გურჯაანში
დურმიშხან ჩოლაყაშვილი . . . პანკისში, ბახტრიონსა და ქორბალას
აღათანგო პეტრიაშვილი . . . მაღრიანში ნიკოლოოზ ჩოლაყაშვილი . . . ლალისყურსა თამაზ ჯორჯაძე . . . შაქრიანსა
დიმიტრი ჯორჯაძე . . . ენისელსა
დავით მაყაშვილი . . . აღდგომას
გიორგი ნოდარაშვილი და ფარეშთუხუცესი ანდუყაფარ ბანცურაშვილი . . . შილდას
კირილე ავალიშვილი . . . ლომის-ციხეს
დავით ჩოლოყაშვილი . . . ვეფხვის-ციხეს
ლუარსაბ თარხნიშვილი . . . ფაშაანსა
იმონ ქობულაშვილი . . . სანავარდოს
გარსევან ვაჩნაძე . . . კუჭავანსა და ორსავე გავაზს
სპირიდონ თარხნიშვილი . . . ვანათს
ლუარსაბ თარხნიშვილი . . . აკურას
ომან მაყაშვილი . . . ყარაჯალას პირაქეთ თათრებისა და კახეთში მცხოვრებთა
დავით და იოანე ქობულაშვილი . . . თათრებისა ყიზილ-აჯილისა
რევაზ ანდრონიკაშვილი სარდალი . . . ქიზიყში
როსეფ ჯანდიერი ნასახჩი-ბაში . . . ჯიმითსა და ყანდაურას
ნინია ჩერქეზიშვილი . . . კაკაბეთსა
დურმიშხან ჩოლაყაშვილი . . . თუშებისა
დიმიტრი ჩოლაყაშვილი . . . ფშავისა და ხევსურებისა
სამღვდელო წესი
მეფისა გიორგი XIII დროსა სამღვდელო წესი იყო შემდეგი:
1) კათოლიკოსი
2) ქართლისა მიტროპოლიტნი: სამთავროჲსა, თფილისისა, რუისისა.
3) არქიეპისკოპოსნი: წილკნისა, მანგლისისა.
4) ეპისკოპოსნი: ურბნისისა, სამთავისისა, ნიქოზისა.
5) კახეთისა მიტროპოლიტნი: ალავერდისა, ბოდბისა, ნინოწმინდისა.
6) არქიეპისკოპოს[ნ]ი: რუსთავისა, ნინოწმინდისა.
7) ეპისკოპოსნი: ნეკრესისა, ხარჭაშნისა.
მეფისა დროსა იყვნენ მონასტერნი:
ქ ა რ თ ლ ი ს ა: შიომღვიმისა, მეტეხისა, იკორთისა, ანანურისა, ჯვარისა, მღვიმისა, ლარგვისისა, ხობისა, ულუმბიისა, გეთსამანიისა, თირისა.
კ ა ხ ე თ ი ს ა: 12-გან ორნი – დავით გარესჯელისა, იოანე ნათლისმცემლისა; შუამთისა, ბოჭორმისა – (ორივეს) ალავერდელი განაგებდა; წ. საბასი, ხირსისა, ღვთაებისა ვეჯინსა, ნათლისმცემლისა – (ოთხივე) განიგებოდა ბოდბელისაგან.
მღვდელმთავარნი:
ქ ა რ თ ლ ი ს ა: კათოლიკოსი ანტონ II, მთავარ-ეპისკოპოსი იოანე (მოკვდა 1802 წ.), თფილელი არსენ, მროველი იუსტინე, წილკნელი იოანე (შვილი სქემონასანისა ონისიფორესი 38 წლისა, ქარუმიძე), ურბნელი იულიოს, სამთავნელი გერვასი, ნიქოზელი ათანასი.
კ ა ხ ე თ ი ს ა: ალავერდელი, – განმგედ თვით ანტონი, ბოდბელი იოანე, ნინოწმინდელი მიხაილ, რუსთველი სტეფანე, ნეკრესელი ამბროსი (ესე შილდას იდგა).
ნიახურისა ომში დასწროფილნი და მხნეობითა გამოჩენილნი მუნ იყვნენ პირნი
მ ე ფ ი ს | ძ ე ნ ი: იოანე, ბაგრატ.
ქ ა რ თ ლ ი ს ა | თ ა ვ ა დ ნ ი: პაატა აბაშიძე, ნაზირი მეფისა; ზაალ ბარათაშვილი მდივანბეგი; გიორგი ხერხეულიძე; გაბრიელ რატიშვილი.
კ ა ხ ე თ ი ს ა (თ ა ვ ა დ ნ ი): რევაზ ანდრონიკაშვილი, ქიზიყის მოურავი; ზაზა ანდრონიკაშვილი, სალთხუცესი მეფის ძის იოანესი; იოანე ზურაბიშვილი; ზაზა ზურაბიშვილი; იოანე ანდრონიკაშვილი; როსებ ჯანდიერიშვილი; გიორგი ჯანდიერიშვილი; ადამ ვაჩნაძე; იოსეს ვაჩნაძე; ასლან ონანიშვილი; გიორგი ჩოლაყაშვილი; დიმიტრი ჩოლაყაშვილი, ფშავის და თუშის მოურავი; ლუარსაბ სუმბათიშვილი, მიმბაში; იოსებ ჭავჭავაძე, ნაზირი მეფისა; ილია ავალიშვილი; იოანე ქობულიშვილი, პოლკოვნიკი ქართველთ თოფხანისა; ალექსი ყალანთრიშვილი, კაპიტნად წოდებული ქართველთ ჯაბახანისა და გიორგი ჩამბურიშვილი კაპიტანივე ჯაბახანისა.
ამასვე ომში დაესწრნენ ექიმნი ქართველთა მეფისა, ფრანგნი სარწმუნოებით: ოსეფა ყარაშვილი და შვილი მისი იოანე.
სამოხელონი მეფისა გიორგისა XIII:
ს ა მ ხ ე დ რ ო ნ ი:
სარდალი, სარდარქარი, მიმბაში, პუნსედ-ბაში, უზბაში, ფანჯაბაში, დეღ-ბაში.
ს ა ს ა ხ ლ ი ს ა: სალთხუცესი, ვეზირი, მდივანი, ფეშქაშ-ნევისი, მუსტოუფი, მოლარეთ-ხუცესი, ნაზირი, სალაროს ნაზირი, მოლარე, სალაროს მუშრიბი, მუშრიბი, თუშმალი.
ს ა მ ე ფ ო ჲ ს ა: ყულარ-აღასი, ეშიკაღაბაში, ეშიკჩი-ბაში, ქეშიქჩი-ბაში, ქორიასაული, ნასახჩი-ბაში, მირისშქარ-ბაში, ბოქოულთ-ხუცესი.
ს ა მ ო ქ ა ლ ა ქ ო ნ ი: მოურავი, მელიქი, მამასახლისი, ნაცვალი, ქეთხუდა თავი, ქეთხუდა მეორე.
ს ა მ ო უ რ ა ვ ო ნ ი: თფილისისა, ქიზიყისა, თუშისა, ხევსურეთისა, ფშავისა, სამშადილისა, ბორჩალოსი, ფამბაკისა, გორისა, თელავისა, საგარეჯოსი, სურამისა.
სამეფოჲსა ნაღარა-ხანისა პირნი
1) იოსებ ბარათაშვილი, ზედამხედველი, შემდეგ უზბაშად დადგენილი ალავერდისა და ახტალისა მადნებზედ 1809 წელსა. მოკვდა 1811 წელსა.
2) მ ე დ ა ფ ე ნ ი: ივანე კოტეტიშვილი; დავით ოჯალაშვილი; ფილიპე გოცირიძე და 4 სხვანი.
3) მ ე ბ უ კ ე ნ ი: სტეფანე ნორიელი; შიო ბორაშვილი, დიდი ფალავანი და მოკრივე; ქრისტესია კავთისხეველი.
4) მ ე ზ უ რ ნ ე ნ ი: დათია ღოღოლაშვილი; პაატა ამისხაშვილი; არუთინა ტაგრუციშვილი და 3 სხვანი.
5) მ ე ქ ო ს ე ნ ი: პავლე სოზაშვილი; სოლომონ...; კუკიელი და 2 სხვანი.
6) მ ე ნ ა ღ ა რ ე: დავით ირემაშვილი; სესია....; როსტომა გელიაშვილი.
7) ტაბლაკი...
8) ჯიმჯიმი...
თოფხანისა მსახურნი
1) განმგე ჯაბახანისა მეფის ძე იოანე. 2) იოანე ქობულაშვილი. რუსთა მიიღეს იგი პოდპოლკოვნიკად.
2) ზედამხედველი თავადი... გურამიშვილი და მის შემდეგ... ნაზარაშვილი, ხუმრობით კნიაზად წოდებული თვით ახლად მოსულთა რუსთაგანცა.
3) ...ყალამთაროვი. ესე დაესწრა ნიახურას ომშიაცა. რუსთა მიიღეს იგი არტილერიისა კაპიტნად.
4) გიორგი ჩემსურაშვილი – ხირსელი.
მ ს რ ო ლ ე ლ ნ ი: a) ზურაბა... ხიდისთაველი. ესე ცხოვრობდა მეფის ძეს იოანესთან ს. პ. ბ., მერეთ მეფის ძეს ბაგრატთან. 1834 მოვიდა საქართველოს და მოკვდა ხიდისთავს 1837 ღრმად მოხუცი. მან შესწირა აქა თვისსა ეკკლესი[ა]სა ზარები ზედა წარწერით: . . . . . . . . .
b) ზურაბა ხაჩიშვილი ბოდბისხეველი. ამას მოხუცსა მეც მოვესაწარი. მოკვდა 1826 წელსა ქ. თფილისსა. იყო ყმა ნათლისმცემლის უდაბნოჲსა. c) კაცი მეხუმარი და მოხუცებაშიცა ცქვითი. მოკვდა 1824 წელსა. d) 40 სხვანი, რომელთა სახელი და გვარნი დავიწყდნენ დროთაგან.
ასოცი ხარი და კამბეჩი იყო მზად ზარბაზანთათვის დანიშნული და მათნი მეხრენი.
თოფის წამლისა მკეთებელნი
1) ზედამხედველი ერასტი სოროლაშვილი, ნალეკარი, ხერთვისიდამ ტყვედ მოყვანილი 1770 წელსა. მისი თანაშემწე:
2) პეტრე... ხიზაბარელი და 10 სხვანი.
წამლისა კეთება არავის ჰქონდა აღკრძალული. ყოველ სოფელში აკეთებდნენ თავისთვის სახმარსა და ჰყიდდენცა თავისუფლად.
ზარბი-ხანა
ფულის მომჭრელ[ნ]ი
ფულსა სჭრიდენ მეფისა გიორგისა დროსა ვეცხლისა აბაზიანსა, ორ აბაზიანსა, ორ-შაურიანსა და ერთ-შაურიანსა, და შავი ფულიდამ ორ-ფულიანსა და ერთ-ფულიანსა.
ლეკთა გამო, რომელნიცა, თხოულობდენ ჯამაგირსა, მეფემან უბოძა ვეცხლის ბადიეები და ვეცხლის კოკები და აქედამ მოაჭრევინა 700 თუმანი.
მუსინ-პუშკინისა დროსა, 1800 წელსა, მასვე ზარბი-ხანაში, რომელსაცა უწოდეს მონეტნი დვორი, ახტალისა მადნებიდამ გამოტანილისა ვეცხლისა მოსჭრეს სახედ და საჩვენებელად რუსთა და ქართველთა რამდენიმე ბრონზისა ფულნი; მათზედ იყვნენ გამოჩენილნი ერთსა მხარეს არწივი რუსეთისა და მეორესა ღერბი ქართველთა მეფისა, ესენი შემდგომათ წარუვლინეს რუსეთისა დიდთა კაცთა. გარდა ამა დაწყებისა დროსა რუსთაგან ფულის მოჭრისა, არა რაჲ მოუჭრიათ 1802-მდე. 1809 იწყეს მოჭრა ორაბაზიანისა და აბაზიანისა, ესრეთვე სპილენძიდამაც ორ-კაპეიკიანისა და ერთ-კაპეიკიანისა.
დ რ ო თ ა | მ ე ფ ო ბ ი ს ა | მ ი ს ი ს ა, | გ ვ ა მ ნ ი | წ ა რ ჩ ი ნ ე ბ უ ლ ნ ი | გ ვ ა რ შ თ ა მ ო ე ბ ი თ ა, | ს ა ქ მ ი თ ა, | ს ი ტ ყ ვ ი თ ა, | ც ხ ო ვ რ ე ბ ი თ ა | ი ყ ვ ნ ე ნ | შ ე მ დ ე გ ნ ი: 1) მ უ ხ რ ა ნ ი ს - ბ ა ტ ო ნ ი | ი ო ა ნ ე,
სიძე მეფისა და მეუღლე ქეთევან მეფის (ერეკლეს – ი. ხ.) ასულისა, – მექონი ხმისა და პატივისა..., სალთ-ხუცესი სასახლისა; არა ცხადად, გარნა არა მყვარებელი მეფისა (გიორგისა – ი. ხ.), მორიდებულად მეფისა მცხოვრები მუხრანსა, შეშინებული მეფისაგან, რომლისაგანცა ჰგონებდა, რათა მოუღებს მას სალთ-ხუცესობასა მიტაცებულსა მეფის ირაკლისა მიერ დავით სარდლისაგან ორბელიანისა*. ესე გარდაიცვალა 1798 წელსა. მისმან შვილმან ჯერეთ 16 წლისამან კონსტანტინემ დაიმკვიდრა ადგილი მისი დამტკიცებითა თვით მეფისა გიორგისაგან და გარდაიცვალა 1843 წელსა (*ხელნაწერში ამ სიტყვებს მიჰყვება ბარბარე ქობულიშვილის მინაწერი, რომელიც მქრალი ფანქრით არის გადახაზული: «ყველა სარდალ[თ] შორის უფროსი და მბრძანებელი ომში. ეს იყო სომხითის ამშენებელი, რომ აღარსად იყო შენობა გარდა კუმისისა. იქაცა კლდის შემწეობით შვიდი კომლი ესახლა. დავით სარდალმან გააკეთა ტაბახმელას კოშკი. კოდაზედ კოშკი და გალავანი ეკლესია». ქ ვ ე ვ ი თ, | ყ ვ ე ლ გ ა ნ, | ქ ო ბ უ ლ ი შ ვ ი ლ ი ს | ხ ე ლ ი თ | შ ე ს რ უ ლ ე ბ უ ლ ი | ა დ გ ი ლ ე ბ ი | შ ე ტ ა ნ ი ლ ი | გ ვ ა ქ ვ ს | კ ვ ა დ რ ა ტ უ ლ | ფ რ ჩ ხ ი ლ ე ბ შ ი. ცარიელი და უბრალო ფჩხილები კი ავტორს ეკუთვნის. რ ე დ. /წიგნის რედაქტორი გახლდათ აკაკი გაწერელია – ი. ხ./).
2) დ ა ვ ი თ | ს ა რ დ ა რ ი | ყ ა ფ ლ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი, სიძე მეფის გიორგისა. ქმარი დისა მისისა თამარისა ერთისა დედიდამ... ამას ჰყვანდა ცოლად... და იყო კაცი მხნე და ძლიერი სიტყვითა. ამან დააშენა სომხითი მტერთაგან გაოხრებული. გარდაიცვალა 1796 წელსა.
3) ო თ ა რ | ა მ ი ლ ა ხ ვ ა რ ი, სარდარი [საამილახვროსი და ლიახვზედ საერისთოსი] მოურავი გორისა; ქალი მისი ელენე იყო ცოლი თეიმურაზ მეფის ძის გიორგისა შვილი. გარდაიცვალა 1827 წელსა.
4) გ ი ო რ გ ი | ც ი ც ი შ ვ ი ლ ი, ეშიკაღაბაში მეფისა გიორგისა. გარდაიცვალა 1850 წელსა, ღრმად მოხუცი.
5) ლ უ ა რ ს ა ბ | თ ა რ ხ ნ ი შ ვ ი ლ ი, ქმარი სოფიო მეფის გიორგის ასულისა, გარდაიცვალა . . . . . . . . წელსა.
6) ე ვ ს ტ ა ტ ი | ც ი ც ი შ ვ ი ლ ი [ქალაქისა მოურავი, ნაშობი მეფის ირაკლისა ასულისაგან], მეგობარი კათოლიკოსისა* ანტონისა მეორისა (*აქ ქობულაშვილის მიერ ჩამატებულია სიტყვა «პოეტი» რ ე დ.). გარდაიცვალა ნიჟნი-ნოვგოროდსა 1828 წელსა და მექონი ჩინისა д. ст. сов. (действительный статский советник – ნამდვილი სახელმწიფო მრჩეველი; სამხედრო ხაზით უტოლდებოდა გენერალ-მაიორის წოდებას – ი. ხ.), კაცი წერილთაცა შინა დახელოვნებული.
7) დ ა ვ ი თ | თ ა რ ხ ნ ი შ ვ ი ლ ი, მიმბაში მეფის კარზედ მყოფი. გარდაიცვალა 1847 წელსა.
8) ნ ი კ ო ლ ო ზ | ხ ი მ შ ი ა შ ვ ი ლ ი, რომელმანცა მოკლა ღენერალი ლაზარევი; [იყო ყულუხჩი მარიამ დედოფლისა. გადავარდა ახალციხეს და მუნ მოკვდა].
9) რ ო ი ნ | ა მ ი რ ე ჯ ი ბ ი, დიდი მხნე და ვაჟკაცი, ერთგული მეფისა.
10) ფ ა რ ს ა დ ა ნ | მ ა ჩ ა ბ ე ლ ი, შინა ყმა მეფისა, ოვსთა ჯარისა მკრებელი, და ხარკისა სახასოს მომგროვებელი.
11) ე ლ ე ა ზ ა რ | ფ ა ლ ა ვ ა ნ დ ი შ ვ ი ლ ი, რომელმანცა მოაწერა ხელი ტრაქტატზედ პავლეს იმპერატორისა და მეფისა.
12) შ ა ნ შ ე | ე რ ი ს თ ა ვ ი. შინა მეფესა ახლდა. მოკვდა 1831 წელსა.
13) ე ლ ი ზ ბ ა რ | ე რ ი ს თ ა ვ ი ყულარაღასი. ესე იყო სიძე იმერეთისა მეფისა სოლომონისა დიდისა. ქალი ამის ანნა იყო ცოლი მეფის ძის ფარნაოზისა. მოკვდა . . . წელსა.
14) . . . . შალიკაშვილი მხნე და ვაჟკაცი, მტერთა უშიშარი, გამბედავი მეომარი – მეფე ირაკლი იტყოდა: «სამისა შალიკაშვილითა 500 კაცს მტერს არ შევუშინდებიო».
15) ზ ა ა ლ | ბ ა რ ა თ ა შ ვ ი ლ ი [ყმაწვილი კაცი, მაგრამ მაინც მეფე გიორგიმ ისევ უბოძა მამის ადგილი სუფრაჯობა და ემსახურებოდა].
16) გ ი ო რ გ ი | ბ ა რ ა თ ა შ ვ ი ლ ი (სუფრაჯი... გარდაიცვალა 1854 წელსა)* (ჩვენ მიერ ფრჩხილებში შეტანილი სიტყვები ავტორს მელნით გადაუხაზავს. რ ე დ.) – ახლდა განუშორებლივ მეფესა.
17) ზ ა ზ ა | ს ო ლ ო ღ ა შ ვ ი ლ ი, – ლეკთა აიკლეს მისი სოფელი, დაასახლა გლეხნი, აღაშენა კოშკი, მოუხდა ახალციხის ფაშა რვაასის კაცითა; გაუმაგრდა კოშკში და მოუკლეს შვილი ფაშასა. ზაალ (sic) გამოუხდა კოშკით, მოსტაცა მოკლული შვილი და შეითრია. ფაშა სირცხვილეული დაბრუნდა. ამას ზაზას ჰყვანდა ძმა სვიმონ რუსეთისა კარზედ ცერემონმეისტერი.
18) ვ ა ხ ტ ა ნ გ | ყ ა ფ ლ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი | ა ნ უ | ო რ ბ ე ლ ი ა ნ ი, იყო ქმარი თეკლა მეფის ასულისა, მოკლული კახეთსა 1812 წელსა. მას ებარა ყარაბულახი და გარემო სოფლები და იფარვიდა საგარეჯოს, მანავს ლეკთა დაცემისაგან. უდაბნოს ბოლოს დაამარცხა ბელადი ერთი და მოსჭრა თავი.
19) თ ა მ ა ზ | ყ ა ფ ლ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი. ეშიკაღბაში. მამიდაშვილი მეფისა. გაიქცა იმერეთსა და მერეთ მობრუნდა და მოკვდა თფილისს ( . . . . . . . . . . . . . ).
20) ზ ა ა ლ | ო რ ბ ე ლ ი ა ნ ი. მეომარი, თანაშეზრდილი ირაკლისა ( . . . . . . . . . . . ).
21) ჭ ა ბ უ ა | ანუ | ი ო ა ნ ე | ყ ა ფ ლ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი, მდივანბეგი, ფილოსოფოსი, მოლექსე, მწერალი სამღრთოთა და საეროთა წერილთა. სიტყვა მჭევრი.
22) ე გ ნ ა ტ ი | თ უ მ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი, მდივანი მეფისა, კაცი გონიერი და მწერალი და მწიგნობარი.
23) ს ო ლ ო მ ო ნ | ლ ი ო ნ ი ძ ე. მაღლის გონების კაცი. ერთგული ქვეყნისა, დიდი მრჩეველი და უცთომელად შემმეცნებელი საქმისა.
24) შ ი ო | ს ი დ ა მ ო ნ ი ძ ე. საყვარელი მეფისა. ამას ჩააბარა მეფემან გრემის ეკკლესია, სადაცა დაუმტკიცა მამულებიცა; მოკვდა 1810 წელსა.
25) ი ე ს ე | დ ე კ ა ნ ო ზ ი, იყო სასახლისა. მეფემენ გიორგიმ უბოძა მას აზნაურობა; შვილი მისი ეფრემ, მოხსენებული ზევით ( . . . . . . . . . . . . . . ).
26) ი ე ს ე | ო ს ე ს - შ ვ ი ლ ი, გვარით ბარათაშვილი. [მსაჯულობით ხმობილი. მისსა ბეჭედზედ ესრეთ ეწერა: «ჟამი ესეცა წარსვლის»]. აქვნდა მას სხვაცა ბეჭედი წარწერითა: «პირი ესეცა მტკიცე არს». მტერთა დააბეზღეს მეფესთან, რომელ იესე მსაჯულს ორი ბეჭედი აქვს და ასვამს ზოგსა ქაღალდზედ ერთსა და ზოგზედ მეორესაო. მეფემან მიიხმო და მოსთხოვა პასუხი: «დიახ, ბატონო მეფევ! თქვენს განჩინებაზედ, ვითარცა მტკიცეზედ და სამართლიანზედ ვსდებ სიმტკიცისა ბეჭედსა და სხვათა წერილთა ზედა ადვილ დასარღვეველთა მეორესა. ორთავე ბეჭედთა ზედა წარწერიდამ სჩანს ლექსი სახელისა მისისა «იესე»» – მეფემან გაიღიმა და სდუმნა. იხილა, რომელ არა რაჲ იყო უგვანი ბეჭედთა მისთა გამო.
27) ე გ ნ ა ტ ი | ი ო ს ე ლ ი ა ნ ი, მწერალი მეფისა, მისგანვე მიბარებული სომხისა მოძღვართან სასწავლებლად ენისა და სომხურისა ენისათვის მოხმარებული მეფისაგან, მწერალი წიგნთა. გარდაცვლილი 1843 წელსა, 77 წლისა.
28) გ ლ ა ხ ა | ჭ ი ლ ა შ ვ ი ლ ი, მილახვარი მეფის ძის ვახტანგისა ანუ ალმასხანისა, აზნაურიშვილი არაგვისა. მობრუნდა რუსეთით და მოკვდა 1815 წელსა.
29) ა დ ა მ | ყ ა რ ა ნ გ ო ზ ი შ ვ ი ლ ი [ვაჟკაცობით ცნობილი], მოკლული ლეკთაგან ნაოზსა 1801 წელსა.
30) გ ი ო რ გ ი | ყ ა რ ა ნ გ ო ზ ი შ ვ ი ლ ი, მებრძოლი რუსთა.
31) ი ა ს ე ძმა მისი, დიდივე ვაჟკაცი. 32) გ ო შ პ ა რ კობიაშვილი ( . . . . . . . . . . . . . . . . ).
33) ზ ა ა ლ | ტ ე რ ი შ ვ ი ლ ი, მეფისა კარზედ აღზრდილი და მეფისა გიორგისა საყვარელი. მოკვდა 1824 წელსა. [გედევანიშვილი, საკათოლიკოსო აზნაური და სარდალი საეკლესიო ყმათა]* (*ჩამატებულია ქობულაშვილის მიერ უადგილოდ. რ ე დ.)
34) ბ ე ც ი ა | კ ო ბ ი ა შ ვ ი ლ ი. მეფემან გიორგი მიანდო გზაზედ დარიალისა დახვედრა და გამოძღოლა რუსთა ჯარისა. თუმცა იწყინა ესე ძმამან მისმან ვახტანგ, გარნა ვერა ჰქმნა წინააღმდეგი.
35) ზ ა ა ლ | გ უ რ ა მ ი შ ვ ი ლ ი, მისსა სახლში ქვემო ავჭალას გაატარა მეფემ სახლობით თვისით ორი ზაფხული. ცოლი მისი ნინო დღესაც ცოცხალია 104 წლისა. თვით მოკვდა 1804 წელსა.
36) ი ო ა ნ ე | კ ვ ე ზ ე რ ე ლ ი, არა აზნაურთაგანი, მეფის სადილზედ განუშორებელი. იყო ერთგული მეფისა, მესაუბრე კარგი და მლოცველი. კარი მეფისა იყო მისთვის ღია მარადის.
37) ი ო ს ე ბ | ზ ე ი დ ლ ი შ ვ ი ლ ი, წინამძღვაროვი გვარით, რუსულისა ენისა მცოდნე. მერეთ მოძღვარი კ. ციციანოვისა. მოკვდა 1827 წ. თვით მე გამიგონია მისგან შემდეგი ამბავი: «მოკვდა აფიცარი ლუტერანი 1801 წელსაო; არ ვიცოდი როგორ უნდა დაგვემარხაო. მიბრძანეს დაასაფლავეო. გადვიკიდე ოლარი და გავყევ მიცვალებულსაო, მოთქმით გალობისა: «არც ჩვენია, არც სხვისია, ეშმაკმან იცის ვისია»-ო. ესეთი ხუმრობა მრავალი იცოდა მან მოხუცმან.
38) ზ ა ქ ა რ ი ა | ს ი დ ა მ ო ნ ი ( . . . . . . . . . . . . . . )
39) ი ა ს ე | ს უ ლ ხ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი.
40) თ ე ი მ უ რ ა ზ | ც ი ც ი შ ვ ი ლ ი, მდივანბეგი, დიდი ჭკვიანი კაცი, ორჯერ სტამბოლში ელჩად გაგზავნილი. მოკვდა 1802 წელსა.
41) ბ ა რ ძ ი მ (მოკვდა მოხუცი ღრმად 1827; ახლდა სპარსეთს მეფეს თეიმურაზს) და ზ ა ზ ა მიმბაში ბორტიშვილები მაჩაბლები. ბარძიმს მეფე უწოდებდა «უმანკო ტრედი» და ზაზას «შევარდენი». ზაზა დაესწრო ასპინძის ომში, როდესაც მეფის ძეს გიორგის არ დაუჯერა ტოტლებენმან მიშველება, მაშინ ზაზამ შეჰკივლა: «დაანებე მაგ მ....ძ. წამობრძანდით, ჩვენ შევებმით და გავიმარჯვებთო». შემდეგ რუსთა შეიპყრეს ზაზა და ბაადურ მაჩაბელივე და ორნივე ციხეში დაიხოცნენ 1810. ამ ზაალს (?) უბოძა კეხვის ციხე, – მეფის ძემან დავით.
42) ზ უ რ ა ბ | ფ ა ლ ა ვ ა ნ დ ი შ ვ ი ლ ი, მამა მიხაილისა. მეფემან გიორგი მიუჩინა რუსისა ჯარსა საგზლისა მისაცემად. მისცეს პირდაპირ ჩინი ტიტულიარნის სოვეტნიკობისა. მოკვდა მოხუცი 1819 წელსა, ანუ 1820 წელსა.
43) ნ ი კ ო ლ ო ო ზ | ე ლ ი ო ზ ი შ ვ ი ლ ი, ნაზირი კათოლიკოსისა ანტონი მეორისა. თანა ჰყვა მას რუსეთს და უკუქცეული მუნით მოკვდა 1857 წელსა ღრმად მოხუცებული.
44) კ ა თ ო ლ ი კ ო ს ი | ა ნ ტ ო ნ ი | მ ე ო რ ე, [მეფის] ირაკლის ძე. უყვარდა მეფეს, ვითარცა ძმა თვისი და კაცი განკრძალული. საკვირველი სასოებიანი მწირველი. იონა მიტროპოლიტი და ექსარხი ხშირად მეტყოდა ხოლმე მისთვის: რუსეთში მისგან ვისწავლე წირვაო. თვით იონა იყო დიდად სასოებიანი მწირველი. გარეგანსა ცერემონიასა გარდაემატებოდა მარადის ღირსებითა ცრემლთა დენითა და კრძალვითა სამღვთოჲსა ლიტურღიისა მისგან აღსრულება.
45) ი უ ს ტ ი ნ ე, მთავრ-ეპისკოპოსი [მაღალაშვილი, კაცი ფილოსოფოსი და გაზრდილი დიდის კათოლიკოსისა]გან. წირვისათვის მისისა იტყოდა მეფე გიორგი: «წირვა იუსტინესი არის გარედგან რაჲმე საჩვენებელი დიდისა საიდუმლოჲსა, რომელიცა არის ლიტურღია; კეთილი და პატიოსანი; მაგრამ გვავიწყებს და არა გვაგონებს ლიტურღიისა სიღრმესა; ვითარცა, მზე ზამთრისა ანათებს და არ გვათბობს. წირვა უნდა ხვდებოდეს გულსა და არა თვალსა». ესე ვიცი თვით მიტროპოლიტისა იოანე ბოდბელისაგან, და ხშირად მეტყოდა მეფისა თქმასა ამას იმერეთისა მიტროპოლიტიცა დავით წერეთელი.
46) ა რ ს ე ნ ი თფილელი [ქართველთ მეფეთ ჩამომავლობა]. მოკვდა განდევნილი კათედრიდამ 1813 წელსა. ესე არა უყვარდა მეფეს გიორგის.
47) ვ ა რ ლ ა ა მ, შემდეგ ექსარხოსად ყოფილი. ქსნის ერისთვისშვილი; მცოდნე ებრაულისა ენისა. დეკანოზი და მასწავლებელიცა ხელმწიფე იმპერატორისა ალექსანდრე მეორისა გერასიმე პავსკი, მასწავლებელიცა ჩემი ს. პ. ბ. ებრაულისა ენისა მეტყოდა ვარლამისთვის (1834 წელსა), რომელმან მისისა თხოვნითა თარგმნა რუსულად ქადაგებები ვარლაამისა, რომელიცა დაიბეჭდაცა. მისგანვე ვარლაამისა ესწავა მრავალთა ქართულთა ლექსთა, ებრაულის ენისა სახმართა.
48) ი ო ა ნ ე | ბ ო დ ბ ე ლ ი [მაყაშვილი]. ამას არ უყვარდა მეფე გიორგი და მარადის მოიხსენებდა არა კეთილად. იყო ორგული მეფისა, თუმცა მიმალული. ძმასა მისსა ალექსანდრესთან აქვნდა იდუმალ მიწერ-მოწერა. ღრმად მოხუცი გარდიცვალა 1837 წელსა; იყო დიდი პურადი, დიდი ეკკლესიათა ძველთა განმაახლებელი. დიდად მეცადინებდა შემდგომად თვისსა ყოფილიყო ვინმე მღვდელმთავრად ბოდბეს და ვერვის დააჯერა. მრავალი ვიცი მისგან ძველი ამბავი და მრავალი მაქვნდა მასთან ბაასი მრავალთათვის საგანთა.
49) მ ი ხ ა ი ლ | ნ ი ნ ო წ მ ი ნ დ ე ლ ი, არ უყვარდა მეფესა გიორგის. მოკვდა 1813 წელსა ბრმად. იყო მოწაფე ანტონი კათოლიკოსისა. ამან უქმნა სარდალსა დავით ყაფლანიშვილსა ზედა წარწერა, ღვთისა დედისა ხატზედ: «სიტყვისა ღვთისა დედაო, ძღვენს მცირეს გაგიბედაო, როს აწყურს მექმენ მწედაო, მუნ შოვნით გიმკობ ზედაო. შენდა ვითხოვ ჟამსა არ დრობით ვინ გამკობ არ დარიდობით». ხატი ესე დღესაცა აქვს კ. მანანა ორბელიანსა, ვითარცა სამკაული და საუნჯე ოჯახისა. არის სახე ივერიისა ანუ კარისა ღვთისმშობლისა და გარემო 26 უსხედან წმიდანი ნაწილნი, ზედა წარწერებითა თვით წმიდათა მათ, რომელთაცა ნაწილნი განაშვენებენ ხატსა წმინდასა.
50) ა მ ბ რ ო ს ი | ნ ე კ რ ე ს ე ლ ი, ნამღვდელავი, მოკვდა თფილისს 1799 წელსა. ქალი მისი თინათინ იყო დედა ნ. ო. ფალავანდოვისა ღუბერნატორად ყოფილისა 1837 წელსა. ესე ამბროსი იყო უკანასკნელ ეპისკოპოსი ნეკრესისა, ლეკთაგან გაოხრებულისა.
51) გ ე რ ვ ა ს ი | წ ი ლ კ ნ ე ლ ი, გვარით მაჭავარიანი, ესე ეკურთხა მეფის გიორგისა დროსა, რომელიცა მას ვერა სწყალობდა. რად? ვერ ვცსან; მოკვდა 1817 წელსა. ამის მეტი მეფის გიორგის დროს არ კურთხეულა ეპისკოპოსად.
52) ...მ რ ო ვ ე ლ ი.
53) ე ვ თ ი მ ი, არქიმანდრიტი წინამძღვარი ნათლისმცემლის უდაბნოსი, მოძღვარი მეფისა. მისი იყო ხშირად საუბარში თქმა: «ქრისტეს ღვთის მადლითა». ესე თქმა მიიღო თვით მეფემან გიორგი მისგან და ხშირად ხმარობდა საუბართა შინა და წერილთაცა თვისთა და თვით მიწერმოწერასაცა შინა სამეფოჲსა საქმეთა გამო.
54) ი ო ა ნ ე | ქ ა რ უ მ ი ძ ე, სამთავნელი, მერეთ მთავარ-ეპისკოპოსი, კაცი ნასწავლი. მოკვდა თფილისს და დაასაფლავა არსენი თფილელმან თვისსა სამეტოქოსა კვირა-ცხოვლისა ეკკლესიასა 1804 წელსა.
55) ი უ ლ ი ო ს | უ რ ბ ნ ე ლ ი, თუხარელი. კაცი მაღლისა სათნოებისა, ღირსი ვითარცა მეუდაბნოე. მომხილველი ტრაპეზუნტისა და აღკვეცილი ახლოს მისა ნათლისმცემლისა უდაბნოჲსა; წინამძღვარმან მან უდაბნოჲსა ამის უწოდა სახელი თვისი და მოვიდა ახალციხით თფილისად. იყო არქიმანდრიტად დიდისა ანტონისაგან ნაკურთხი. მანვე მიუბოძა ურბნისელობა.
56) ს ე რ ა პ ი ო ნ, წინამძღვარი დავით გარესჯისა.
57) ნ ე ო ფ ი ტ ე, არქიმანდრიტი და წინამძღვარი მცხეთის დაუჯდომლობისა ეკვდერისა, დაქცეულისა 1838 წელსა. მოკვდა უადგილო თფილისს 1841 წელსა.
58) ნ ი კ ო ლ ო ო ზ შუამთისა [მოძღვართ მოძღვარი, ნიკოლოოზ ქობულოვი]* მოკვდა 1803 წელსა (*პ. იოსელიანს ბარბარე ქობულაშვილის ჩანაწერი /შეტანილი კვადრატულ ფრჩხ-ში/ შემდეგ შეუსწორებია. რადგან სიტყვა «ნიკოლოოზ» თვითონ მას დაუწერია ნომრის /# 58/ შემდეგ, ამიტომ ეს სახელი ქობულაშვილის ფრაზიდან ამოუგდია. ჩვენ ის აღვადგინეთ /შდრ. ძვ. გამოცემა, გვ. 315. რ ე დ./)
59) ნ ი კ ი ფ ო რ ე შიო მღვიმისა, რომელიცა დაიკეტა ლეკთა გამო 1800 წ. 1802-დმდე ( . . . . . . . . . . . . ).
60) გ ა მ ა ლ ი ე ლ, წინამძღარი იკორთისა, მოკვდა 1816 წელსა. არ უყვარდა ამას ვარლაამ ექსარხოსი, რადგანაც ებრძოდა ერისთვიანთა ყმათა და მამულთათვის ძველად შეწირულთა და მისგან ექსარხისა მიმალულითა.
61) ა თ ა ნ ა ს ი ჯვარის-მამა, ბერძენი, მოკვდა პატრიარქად იერუსალიმისა 1834 წ.
62) ნ ი კ ი ფ ო რ ე, არქიდიაკონი იოანე ბოდბელისა; მერეთ არქიმანდრიტი ხირსისა, მერეთ ეპისკოპოსი გორისა და ვიკარი ექსარხოსთა. მოკვდა 1850 წელსა. სნეულმან მდებარემან სარეცელსა მრავლად ეცადა ენახა და მიღო კურთხევა ექსარხოსისა ისიდორესი, გარნა ამან არ ნახა, მტერობისა გამო მისდა და მეშურნეობისა, რომელ მას უმეტესსა უძღვიდენ პატივისცემასა კ. ვორონცოვი და სხვანიცა. – მე თვით ვარ მოწამე ამისი და თვით ვიყავ შუამავლად რათა ენახა მას იგი.
63) ... სინა-მთისა.
64) .....ათონისა.
65) ი ო ა კ ი მ ვიკარი კიპრისა მონასტრისა, იქმნა ეპისკოპოსად ახტალისა 1803 წელსა, მოკვდა 1829 წელსა. ამას ახლდა დიაჩოქად ვასილი... რომელმანცა მიიღო დეკანოზობისა ხარისხი და აღაშენა ხარფუხს თფილისს ეკკლესია გუმბათიანი წმინდისა ნიკოლოოზისა სახელზედ.
66) ტ რ ი ფ ი ლ ე, აღმწერელი წიგნთა, წინამძღარი ჯვარისა მონასტრისა, არაგვს გაღმა პირის-პირ მცხეთისა. მოკვდა 1818 წელსა.
67) ი ო ს ტ ო ს, მღვდელ-მონოზონი ანდრონიკაშვილი [კაცი ფილოსოფოსი და ერთგული მეფეთა]. მოკვდა ვეჯინსა კახეთში.
68) ი ო ა ნ ე | ო ს ე შ ვ ი ლ ი [სიონის მღვდელი იყო]* ( . . . . . . . . . . . ) (*ხელნაწერში, ქობულაშვილის ამ ფრაზაში, პ. იოსელიანს წაუშლია სიტყვა «მღვდელი» და მის ნაცვლად დაუწერია «დეკანოზი» /შდრ. ძვ. გამოცემა, გვ. 316/. რ ე დ.)
69) ო ნ ი ს ი მ ე იოსელიანი [საყვარელი მეფის გიორგისა] იოსებ კათოლიკოსისაგან ნაკურთხი. მამა მისი ქრისტეფორე გადმოვიდა იმერეთით წყალ-ტუბოდგან. ორნი ძმანი მისნი დაიხოცნენ ჭარის ომში. კათოლიკოსსა ანტონის უნებდა, რათა მიჰყიდოს მან მამული თვისი და ვენახი მარტყოფს «სესიაური» სხვასა. უარისათვის გადააყენა მღვდელობიდამ. მეფემან თეიმურაზ იწყინა და კვალად გახსნეს კრულებიდან.
70) ს ო ლ ო მ ო ნ დეკანოზი ანჩის-ხატისა [ალექსიევი]. მწერალი და მწიგნობარი; ძე ალექსი დეკანოზისა, მწერალისავე ჩინებულისა. მოკვდა 1808 წელსა; ამან 1795 წელსა ზურგით გაიტანა ხატი პირის მღვთისისა ქალაქიდამ, დაუდვა ურემსა მცხეთაში და აქედამ გასული არაგვსა წარვიდა თელავსა და დახიზნვა მუნ იგი წინ ქეთევან დედოფლისა ეკკლესიასა.
71) კ ე ჟ ე რ ა შ ვ ი ლ ი მარტყოფელი, მბეჭდავი წიგნთა.
72) ა ბ რ ა მ, გვარით ურიათყოფილი, მოუსტვინეშვილად წოდებული, მბეჭდავი წიგნთა, პატივცემული მეფისაგან; მეგობარი დავით სარდლისა ორბელიანისა; მშრომელი მეტეხისა ეკკლესიისა განახლებაზედ სოფელსა მეტეხს, დიდი მლოცველი და მემარხულე, და მღვდელი განკრძალული იდგა მარტყოფს.
73) ზ ა ქ ა რ ი ა | ს უ ლ ხ ა ნ ო ვ ი, მბეჭდავი წიგნთა, მოძღვარი დედოფლისა დარეჯანისა. დაახლოვებული მეფისა გიორგისა. მოკვდა 1820 წელსა.
74) ი ს ა კ | მ წ ი გ ნ ო ბ ა რ ი, სიონისა თფილისს ეკკლესიასთან მცხოვრები. მოკვდა 1799 წელსა, მეფემან გიორგი თავისის ხარჯითა დაასაფლავა იგი მუნვე. მეფის ძემან დავით იახლა თავისთან, ოდეს მოიხილა ერევანი და განჯა, ეჩმიაწინისა ეკკლესიასა შინა შესულმან, არ დაიწერა პირჯვარი და ამით აწყინა სომეხთა ოქევარტერსა ლუკას, ამან არ მიიღო მღვდელობისა ხარისხი სიმდაბლისა გამო და იმავე მწიგნობრისა ანუ მკითხველისა ხარისხითა აღსრულდა.
75) ჰ ა რ ო ნ მღვდელი ალექსიევი. ეახლა კათოლიკოსსა ანტონი მეორეს. არ უყვარდა ესე მეფეს. მოკვა თფილისს 1827 წელსა.
76) ე ლ ე ვ თ ე რ ი, საყვარელი მეფის გიორგისა მღვდლობაში. 1804 ბერი და არქიმანდრიტი, 1812 წელსა წინა უძღოდა კახეთისა დამამშვიდებელსა, გარნა მრავალთა თავადთა, აზნაურთა და სამღვდელოთა ბოროტად და შეუწყალებელად დამსჯელსა, ღენერალსა დიმიტრი ორბელიანსა, აქა შეიძაგეს იგი. შეიძაგა თვით ერმოლოვმაცა. გარნა უყვარდა მრავალთა პურადობისათვის და ტკბილისა ხასიათისათვის. მოკვდა 1835 წელსა.
77) გ ო გ ი ა | დ ი ა კ ვ ა ნ ი [საყვარელი მეფის გიორგისა]. სახლობა მისი ახლდა მას და დედოფალსა მსახურებად. იყო გარკვევით ლექსთა და აზრთა გამოხატვით მკითხველი ეკლლესიისა წიგნთა. ხმა მისი არის, – ბრძანებდა მეფე, – ხმა ლოცვისა და ვედრებისა, ხმა საგალობელისა ხმათაო.
78) დ ა ვ ი თ | მ ღ ვ დ ე ლ ი | ჩ უ ბ ი ნ ი ძ ე, ნათლისმცემლის ეკკლესიისა აწ დაქცეულისა, და ი ე ს ე | დ ე კ ა ნ ო ზ ი, შვილი მისი. ამას აქვნდა მუნ სასწავლებელი, სადაცა მეცა ვსწავლობდი ქართულისა კითხვასა და წერასა ხარისა ბეჭის ძვალზედ დროთა ჩვეულებისა გამო. 1817 გაუქმდა სასწავლებელი ესე და გადაგვიყვანეს სემინარიისა, რომელიცა განხსნა მასვე წელსა 1 ოკდომბერსა ექსარხოსმან თეოფილაკტე. კარგად მახსოვს დღე ესე 8 წლისას, ოდეს რექტორმან პირველმან ვიტალი კურთხევისა დროსა და სხურებისა გვიბრძანა ვუყრიდეთ თეოფილაკტეს ყვავილოვანთა ბალახთა.
79) ზ ო ს ი მ ე, ბერი დავით გარესჯელი, გამომკვეთილი სენაკისა და კანკელისა, თფილისს სიონისა შემმზადებელი.
80) ი ლ ა რ ი ო ნ არქიმანდრიტი, ვაჩნაძე; – მრავალი დასდვა ამაგი საბა წმინდის მონასტრის განახლებაზედ კახეთს.
81) დ ა რ ჩ ი ა | მ ე ლ ი ქ ი | ბ ე ბ უ თ ა შ ვ ი ლ ი, კუზიანი ტანით და ფრთხილი საქმეში კაცი. პატივს სცემდა მას მეფე გიორგი, თუმცა განარისხაცა ორგულობისა შეწამებისა გამო. მოკვდა 1827 წელსა.
82) ს ტ ე ფ ა ნ ე | გ უ რ გ ი ნ ბ ე გ ი შ ვ ი ლ ი, კაცი მდიდარი და დარბაისელი, მოკვდა 1881 წელსა.
83) ო ს ე ფ ა | ბ ე ბ უ თ ა შ ვ ი ლ ი, მიშკარბაში, მამა ვასილისა, ღენერალ ოტინფანტერისა. ელჩად ხმარობდა მას ეჩმიაწინსა და ერევანსა. მოკვდა 1807 წელსა.
84) ა ღ ა | დ ა | დ ა ნ ი ე ლ | ფ ი თ უ ა შ ვ ი ლ [ნ] ი. მოქალაქენი დარბაისელნი.
85) ...მ უ ნ თ უ ა შ ვ ი ლ ი.
86) მ ი კ ი რ ტ უ მ | თ ა ყ უ ა შ ვ ი ლ ი, სასახლისა კაცი და მოქალაქე.
87) ა ღ ა ლ ო | ო ქ უ ა შ ვ ი ლ ი, დიდი მდიდარი საკათოლიკოსო ყმა.
88) რ ე ვ ა ზ | დ ა | ზ ა ქ ა რ ი ა | ა ნ დ რ ო ნ ი კ ა შ ვ ი ლ ი, ქიზიყისა მოურავნი ( . . . . . . . . . . )
89) ი ო ა ნ ე | ა ნ დ რ ო ნ ი კ ა შ ვ ი ლ ი ეშიკაღაბაში, მემკვიდრისა მახლობელი და ერთგული. გარდაიცვალა 1830 წელსა.
90) ს ვ ი მ ო ნ | ა ბ ა შ ი ძ ე, მეფის გიორგისა მძახალი და მისგან პატივცემული.
91) ს ვ ი მ ო ნ | ბ ე ბ უ რ ი შ ვ ი ლ ი, დიდი გამოჩენილი ვაჟკაცი, გმირთა გმირი. ესე გაიქცა 1803 წელსა და მივიდა თვისსა ძმასთან ადამთან, რომელიცა ახლდა მეფის ძეს ალექსანდრეს. დამსწრემან რუსთა თანა სპარსთა ომისა, შეიძაგა სპარსნი მხდალნი. ამისთვის უიმედო მათგან გამოვიდა რუსთან და გამოიყვანაცა ძმა თვისი.
92) თ ა დ ი ა | ჩ ო ლ ო ყ ა შ ვ ი ლ ი, გაიქცა სპარსეთსა ალექსანდრესთან და მერეთ მობრუნდა. მოკვდა 1836 წელსა. მეფე გიორგიმ მინდო მზრუნველობა რუსთა ჯარისათვის, რომელიცა იდგა საგარეჯოში და ახლო მისსა სოფლებში.
93) ჰ უ ს ე ი ნ ო ღ ლ ი | ს უ ლ ი ა ნ, ბორჩალოელი, მეფისა მცნობი; საქმეთა შინა მრავალთა მისგან ხმარებული. შემდგომად მეფისა არ დამორჩილდა რუსთა და ივლტოდა სპარსეთად.
94) ა ლ ი ბ ე გ, სულთანი ყაზახისა, მდიდარი საქონლითა. შემნახავი მეფისა გიორგისა, ცხვრისა და ძროხის არვეთა. ივლტოდა სპარსეთად.
95) ი ბ რ ა ღ ი მ, სულთანი შამშადილისა. ამას ებარა მეფისა ჯორები და აქლემები.
96) პ ე ტ რ ე | ლ ა რ ა ძ ე, მოლექსე და მწიგნობარი, შვილი მღვდელთა ხარებისა ეკკლესიისა, რომელიცა თეიმურაზ მეფემან მოუღო ფრანგთა. მოკვდა 1837 წელსა.
97) დ ა ვ ი თ | რ ე ქ ტ ო რ ი | ა ლ ე ქ ს ი ე ვ ი. მოკვა 1825 წელსა.
98) ო მ ა ნ | ხ ე რ ხ ე უ ლ ი ძ ე, აღმწერელი მეფის ირაკლის ცხოვრებისა; მოკვდა 1805 წელსა. ახლდა იულონსა და მომდურავი მისი ეახლა მეფეს გიორგის, რომელმანცა უბოძა მდივნობა კახეთისა ოქმითა.
99) ს ტ ე ფ ა ნ ე | ფ ე რ შ ა ნ გ ი, გორელი სომეხი, მოლექსე. ამან ტყვედ მოყვანილსა ლეკსა ოსოქოლელსა ასესხა ფული რვა თუმანი და გაიხსნა მაჩაბლისაგან, პირობითა, რომ გამოუგზავნის. ლეკმა დაიცვა სიტყვა მიცემული და გამოგზავნა რვისა ნაცვლად ათი. სცნო ესე მეფემან და იამა მეფესა. – იყო სტეფანე მოიჯარადრე ბურნუთისა და თამბაქოსა თფლისს. მრავალია მისგან დაწერილი ლექსი. მოკვდა თფილისს 1839 წელსა, ღრმად მოხუცი.
100) დ ი მ ი ტ რ ი, იოსებ მდივნის შვილი, გვარით თუმანიშვილი. მოლექსე. მოკვდა 1821 წელსა. ახლდა მეფის ძეს მიხაილს. ს.-პ. ბ. მისგან დაწერილსა ლექსსა სიყვარულითსა: სიცოცხლეს შენგან მოველი, უკვდავება ხარ ცხოველი. უქმნა დაწუნება ლექსადვე მღვდელმან ეგნატე იოსელიანმან. ამას შეუდგინეს ბაასი. მიწერ-მოწერისა ესე წიგნაკი, წარკითხული ჩემსა სიყრმეში, ვეღარსად და ვერვისთან ვჰპოვე. დიდის გონიერებით იყო ორთავე მხრითგან ნაწერი. – იყვნენ სიყრმით მეგობარნი და მეზობელნი სახლთა სადგურით, მეფეთა სასახლისა.
101) ბ ე ს ი კ ი ანუ ბ ე ს ა რ ი ო ნ | გ ა ბ ა შ ვ ი ლ ი, მოლექსე, მოკვდა 1799 წელსა* (ბესიკი გარდ. 1791 წ. იანვარში. რ ე დ.); ამაზედ მრავალი სწერია და მე აღარ განვიმეორე.
102) ს ო ლ ო მ ა ნ ა | ა ბ ა მ ე ლ ი ქ ი, ბიძა მეფის რძლის ელენესი. დავით მემკვიდრის ცოლისა. მეფე გიორგი პატივს სცემდა. პატივისცემისათვის თვისისა რძლისა. მოკვდა ბრმა, ღრმად მოხუცი 1823 წელსა.
103) . . . . . . . . . ს ა ა თ ნ ა ვ ა, სომეხი თფილისელი, ცნობილი გვამი, გამოჩენილი მოლექსე. მოკვდა 1801 წელსა; იყო მწერალი მარტივითა საუბარისა ენითა, გარნა ჰაზრთა მკვეთრთა მექონი. მისთა თქმათა დღესაცა იგავად იტყვიან ქართველნი; იყო მომღერალიცა, იყო სომეხი და სძაგდა სომეხი; ამისთვის ემდუროდნენ სომეხნი.
104) ო თ ა რ | ქ ო ბ უ ლ ა შ ვ ი ლ ი, სოფლისა კისისხევისა, დესპანი ქართველთა მოსკოვსა, ოდეს შეერთდა საქართველო რუსეთსა 1801 წელსა. გარდაიცვალა 1830 წელსა; იყო ესეცა მოლექსე სიყვარულისა და მიჯნურობისა. ლექსთა მისთა იმღეროდენ ქართველთა მოსაკრავენი და მეჭიანურენი.
105) გ ი ო რ გ ი | ა ვ ა ლ ი შ ვ ი ლ ი, ცოლისძმა გარსევან ჭავჭავაძისა.
106) ი ა ი ა | ა ვ ა ლ ი შ ვ ი ლ ი, ძმა გიორგისა, ცოლის ძმა გარსევან ჭავჭავაძისა. იყო დესპანად ოდეს შეერთდა საქართველო რუსეთსა 1801 წელსა. მოკვდა კახეთს 1837 წელსა.
107) გ ა რ ს ე ვ ა ნ | ჭ ა ვ ჭ ა ვ ა ძ ე, გვამი ცნობილი.
108) პ ა ა ტ ა | ჭ ა ვ ჭ ა ვ ა ძ ე. ამას მიანდო მეფემან ირაკლი გამოყვანა 900 ლეკისა და სარდლობაცა იმერეთისკენ. მუნ მისრულთა ლეკთა შესაწევნელად ქართველთა ჯარისა, ოდეს დასვეს მეფედ სოლომონ, ლეკთა ააოხრეს იმერეთი, დაიტაცეს ეკკლესიათა სამკაულნი და ბარძიმ-ფეშხუმნი ჰქმნეს ჭურჭელად ჭრაქისა ასანთობელად. ესე იწყინეს იმერთა და დიდად ემდურვოდნენ მისსა სარდლობასა. იტყვიან დღედმდე იმერელთა თფილისისა აღებისა დღესა სპარსთაგან, მაგიერი გარდაუხადეს ქართველთაო: ე. ი. გაცარცვეს თფილისიო.
109) ნ ი კ ო ლ ო ო ზ მხატვარი აბხაზი, შვილი მისი იოანე იქმნა შემდგომად ღენერალი ( . . . . . . . . ). დედოფალმან დარეჯან დაახატვინა ამას კანკელი ანანურისა ეკკლესიისა და სხვათაცა ეკკლესიათა, ამანვე განაახლა სიფრთხილით ანანურისა ეკკლესიისა კედელზედ დახატულნი ძველად 13 ასურელთა მამათა ხატნი. დღეს არღა არიან ესენი.
110) ი ო ს ე ბ | კ ა ლ ა ტ ო ზ ი შ ვ ი ლ ი, ახლდა მეფესა გიორგისა და მერეთ დედოფალსა მარიამს; ამან გასცა დედოფალი, რომელსაცა უნებდა გაქცევა ქალაქიდამ თუშეთსა ანუ ფშავ-ხევსურეთსა. კნიაზმან ციციანოვმან დაასაჩუქრა იგი; მოკვდა 1834 წელსა. მრავლად ემდუროდა მას მეფის ძე თეიმურაზ; როტიე გოლლანდიელი წერს მისთვის წიგნში. თუმცა ახსენებს მას გვარით და არა სახელით.
111) ი ო ა ნ ე | ა ბ ხ ა ზ ი კარდანახელი, კაცი ქრისტიანე და პატივცემული; მოკვდა 1828 წელსა ( . . . . . . . . . . . ). ესე გაგზავნა მეფემან გიორგი თელავსა ორჯერ და გაატანა სანთლები კელაპტრები, რათა დღესა ქეთევან დედოფლობისსა, დაესწოს წირვისა ჟამსა მცირესა ეკკლესიასა შინა, აღშნებულსა მუნ თეიმურაზ მეფისაგან პირველისა. ესე ეკკლესია არის პირველი, ნაკურთხი ქეთევან დედობლისა წამებულისა სახელზედ.
112) ა ლ ე ქ ს ა ნ დ რ ე | მ ა ყ ა შ ვ ი ლ ი, ეშიკაღაბაში მეფისა გიორგისა, ძე გამდელისა მისისა სვიმონისა. გარდაიცვალა 1823 წელსა ცხენიდამ გადმოვარდნით, ოდეს მიეგებებოდა მისულსა კახეთად და მიმავალსა გომბორისა გზით ექსარხოსსა იონას. ამანვე დაასაფლავა იგი იყალთოს მონასტერსა.
113) ს ვ ი მ ო ნ | მ ა ყ ა შ ვ ი ლ ი, ლალა მეფისა გიორგისა, დასაფლავდა იყალთოს მონასტერსა ( . . . . . . . . . . . . . . . . ).
114) დ ა ვ ი თ | ჯ ი მ შ ე რ ი შ ვ ი ლ ი, ჩოლოყაშვილი, დიდად ნიჭებული კაცი სიტყვითა და მწერლობითა ( . . . . . . . . . . . . . . . . . ).
115) გ ი ო რ გ ი | თ უ მ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი, ძე ეგნატი მდივნისა, მოყვარე მწიგნობრობისა და მწერლობისა, ამან შეკრიბა ერთ წიგნად ლექსნი ძველად თქმულნი და უწოდა ქართველთა მწერლობისა ამის საუნჯესა «მრავალ-ყვავილოვანი». დღესცა აქვს იგი შვილსა მისსა ღენერალ-მაიორსა ალექსანდრეს. მოკვდა 1837 წელსა.
116) ი ო ა ნ ე | ა ბ ა მ ე ლ ი ქ ი, ძმა მეფის რძლის ელენესი ( . . . . . . . . . . . . . ).
117) ს ო ლ ო მ ო ნ (სოღომონ) ა ბ ა მ ე ლ ი ქ ი, ბიძა მეფის რძლის ელენესი, მოკვდა 1827 წ.
118) მ ი რ ზ ა | ა ფ რ ი ა მ ა | ე ნ ა კ ო ლ ო ფ ა შ ვ ი ლ ი, სპარსეთიდამ მოსული. მეფემან გიორგიმ სამჯერ წარავლინა ერევნის ხანთან და მუნით შირვანსა ტყვეთა ქართველთა, დაშთენილთა მუნ დროთა თფილისის აოხრებისა, მოსაყვანად. მოკვდა 1824 წელსა.
119) შ ი ო | მ ე ჭ ი ა ნ უ რ ე, ქებული მრავალთაგან და მომღერალიცა. მოკვდა 1828 წელსა, გვემული დროთა ცვლილებისაგან, მტირალი წარსულთა ჟამთათვის, მისთვის ტკბილთა და ცრემლით მოსაგონთა. თვით პოეტი, გოდებით ჰკრავდა ჩანგთა და აგოდებდა თვით ჩანგსა.
120) დ ა ვ ი თ ა | მ ე თ ა რ ე, წავკისელი.
121) [ა ღ ა ჯ ა, მომღერალი], სომეხი თფილისელი.
122) [ა ლ ა ვ ე რ დ ა | მ ო მ ღ ე რ ა ლ ი], თფილისელი თათარი.
123) ნ ი ნ ი ა, დურგალი ლალიაშვილი, ჩინებული ხელოსანი*
(## 122 და 123-ის შორის წაშლილია სიტყვები:
[საათნავა მოლექსე და მომღერალი]
მოღერალნი ქართველნი – ზაალ, პაატა, ოტია; თათარნი – ისმაილა, უსეინა; სომეხნი – თარუმა, პოღოს.
პირველი სტრიქონი /კვ. ფრჩხილებში/ ეკუთვნის ბარბარე ქობულაშვილს)
124) გ ლ ა ხ ა | კ ა ლ ა ტ ო ზ ი | ზ ა ზ ი ა შ ვ ი ლ ი, სომეხი. ამან ააშენა ეკკლესია მარტყოფს გუმბათიანი და იქავე დაასაფლავა რუსთველმან სტეფანე 1826 წელსა.
125) ო ქ რ ო მ ჭ ე დ ე ლ ი [გ ა ბ რ ი ე ლ | მ ა ს ხ ა ლ ო ვ ი], (აწ ბასხაროვი), მისგან მრავალია ნაკეთები ბარძიმ-ფეშხუმნი, ჯვარნი და ხატნი შემკულნი. ალევის სამების ეკკლესიაში არის ერთი მისგან გაკეთებული სასანთლე ვერცხლისა ბატკნად ანუ ცხვრად ნაკელი ვერცხლისა. ესე შეუწირავს მეფისა გიორგის ძეს იოანეს, როგორც სჩანს ზედა წარწერიდამ.
126) სამართებლების მკეთებელი ი ვ ა ნ ე | ზ ო ტ ი შ ვ ი ლ ი. ქალაქსა ს.-პ. -სა გავიცან 1843 წელსა,.... სლივიცკი მოხუცი, მამა მის სლივიცკისა, რომლისაცა ძეგლად სიმხნისა იმპერატორმან ნიკოლოოზ უწოდა სიმაგრესა ერთსა პოლშაში «Фორტი სლივიცკისა». ესე მოხუცი სლივიცკი იყო ზუბოვისა ადიუტანტი დერბენტსა და როდესაც იმპერატორმან პავლე დააბრუნა ჯარი რუსეთად, მაშინ მოვიდა იგი თფილისს 1797 წელსა და მოისყიდა სამართებლები, ეგონა კიდევ იყო ხელოვნება ესე მუნ და მოთხოვა დაუბარო მას რავდენიმე. თვითოში მივე თვითო აბაზიო. არცა ერთი ევროპაში ნაკეთი არ შეედრება თფილისისა სამართებლებსაო – ესრეთ ადვილად იკარგება ხელოვნება?
127) ა ს ლ ა ნ | ო რ ბ ე ლ ი ა ნ ი, ეშიკაღაბაში მეფისა; მცოდნე სპარსულისა ენისა, დასაფლავდა მთაწმინდას თფილისში... წელსა 1826. ერმოლოვისა თხოვითა დაამშვიდა აღრეულობა ყაზახში და არცა მიუდგა მეფის ძეს ალექსანდრეს, რომელთა წერილთა არა უმალავდა ერმოლოვსა. შემდგომად სპარსთა დამარცხებისა შამქორს ერმოლოვმან ჰკითხა ასლანს: «მითხარ, გიყვარვარ თუ არაო?» – ასლანმან უპასუხა: «სარდალო, არც მყვარებიხარ და არც მიყვარხარო». – მოიწონა ესე სწორი მისი თქმა და უთხრა: ერევანსა რომ შემოვადგებით, მაშინ შევრიგდებითო.
128) ი ო ა ნ ე | ს ა რ დ ა ლ ი. ოდეს კ. ციციანოვისა დროსა წარვიდა ჯარში, მაშინ ესე და ასლანცა და სხვანი თავადნი იგდეს ტყვედ სპარსთა. ფათალიშახმან ნახა ესე იოანე და ოდეს იხილა მისსა გულზედ ვარსკვლავი ანნასი, ბოძებული იმპერატორისაგან, მაშინ ჰყვედრა მრავალი. მისწვდა თვით ვარსკვლავსა, მოგლიჯა იგი და გარდააგდო და უბრძანა: «ამისთვის უღალატე შენს მეფესა და ქვეყანასაო?» – მოქცეული თავისდა გარდაიცვალა თფილისს...
129) ა ბ ე ლ | ჩ ო ლ ა ყ ა შ ვ ი ლ ი, მეფისგან გიორგისა შერისხული თელავს, სადაცა მოვიდა გვიან და არა უნებდა მოწერა ხელისა ფიცისა ქაღალდზედ. 1812 წელსა უღალატა რუსთა, რომელთაცა გაგზავნეს სიბირს: უკუ მოქცეული მოკვდა კახეთს 1838 წელსა.
130) ა ბ ე ლ | ა ნ დ რ ო ნ ი კ ა შ ვ ი ლ ი, მიმბაში მეფისა გიორგისა, აღმაშენებელი ქოდალას ღვთაებისა გუმბათიანისა ეკკლესიისა ქაშოეთისა თფილისს ეკკლესიისა პლანისა. 1812 წელსა ბუნტისა გამო გაგზავნეს სიბირსა და უკუმოიქცა 1817 წელსა. იყო სიძე სარდლის იოანესი. მოკვდა და დაეფლა მუნვე 1835 წელსა.
131) თ ო მ ა | ა ნ დ რ ო ნ ი კ ა შ ვ ი ლ ი, შვილისშვილი მეფისა მეფის ასულის ბარბარესაგან, ჯერეთ ყრმა იზრდებოდა მეფესთან. მოკვდა 1847 წელსა.
132) დ ა ვ ი თ | მ ი მ ბ ა შ ი | თ ა რ ხ ნ ი შ ვ ი ლ ი. ცოლი ამისა მაკრინა იყო ცოლის და დადიანის ლეონისა, და დედიდაჲ დავით უკანასკნელისა დადიანისა. გარდაიცვალა 1837 წელსა. ესე იყო მიმქმელი მეფის რძლის ელენესი, მეფის ძის დავითის ცოლისა (მემკვიდრისა), ოდეს მიიღო მართლმადიდებლობითი სარწმუნოება.
133) გ ი ო რ გ ი | ჩ ო ლ ა ყ ა შ ვ ი ლ ი, შერჩა მეფესა გიორგის, ვითარცა მეფის ძისა ბაგრატის ნათესავსა ცოლით, და ვერ შერჩა რუსთა, რომელთაცა უღალატა 1812 წელსა; ამისთვის პყრობილი თფილისის ციხესა, მოკვდა 1813 წელსა.
134) ა დ ა მ | ა ნ დ რ ო ნ ი კ ა შ ვ ი ლ ი, მილახვარი მეფის გიორგისა. 1801 წელსა გაჰყვა სპარსეთსა ალექსანდრეს. მოვიდა მუნით 1804 წელსა. მოხუცი 80 წლისა მოკვდა 1854 წელსა ვეჯინში.
135) ბ ე ც ი ა | თ უ რ ქ ი ს ტ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი, ესე იყო მოურავად ტირძნისა სოფლისა, მეფისაგან გიორგისა დადგენილად.
ტირძნისისათვის, სადაცა იყო ეგნატი იოსელიანი, სწერს შემდეგსა:
«ტირძნისი ყოფილა არაგვის ერისთავის საპურე სოფელი და მეფემ ირაკლი არაგვთან ტირძნისიცა ჩამოართვა არაგვის ერისთავთა.
მაშინ ტირძნისი მისცა სარჩოდ ხერთვისისა ბეგსა ახალციხიდამ აქ გადმოვარდნილსა. მას ბეგს გამოართვა მეფე ერეკლემ და მისცა სამოურაოდ დავით ვისმე აბაშიძეს, და შემდგომად აბაშიძისა, მისცა მეფემ ერეკლემ მეთოდი რაჭის ერისთავს. შემდგომად გარდაცვალებისა მეფის ირაკლისა, გამეფებულმან მეფემან გიორგი წარგზავნა გამგედ მის სოფლისა ბეცია თურქისტანიშვილი და როდესაც ახალსა დროსა მეფისა გიორგისა გამეფებისა, დავით ბატონიშვილი გადმოვიდა რუსეთით და ლაშქაროვის მაგიერ სოფელი სთხოვა მეფესა, მაშინ მეფემან დაუწერინა სიგელი ტირძნისისა რომ არის ლაშქაროვისაო. მაშინ ის სოფელი მიაბარა მეფემან სიგლითურთ დავით ბატონიშვილსა. დავით ბატონიშვილმან გამგზავნა მე განმგედ მის სოფლისა და მე გამოსცვალე ბეცია და ვიყავ ორს წელს გამგე მისი ჩ ღ ჟ ჱ და ჩ ღ ჟ თ და რაც გამოსავალი იყო სოფლიდამ ჩემს სარგოს მე ვიღებდი და საბატონოს ვუგზავნიდი დავით ბატონიშვილსა. მერმე მე გამომცვალა სვიმონ გაბაშვილმა 1799 წელსა. 1802 წელსა რუსეთით მოვიდა ნიკოლოოზ ონიკოვი და ლაშქაროვსა ტირძნისი მიებარებინა მისთვის. ამისთვის მან ონიკოვმან გამოსცვალა სვიმონ გაბაშვილი და მიიღო ონიკოვმან ტირძნისი. შემდგომად მისსა მიიბარა ლაშქაროვისაგან და ონიკოვისა იოსებ დეკანოზმან წინამძღვრიშვილმან, ამისისა მოქმედებითა გაისყიდა ტირძნისი და მიესყიდა სულხანოვს».
136) ი ო ბ | ზ ე დ გ ე ნ ი ძ ე. ესე იყო მოურავი და სალთხუცესი მუხრან-ბატონისა: მეფე გიორგი სწყალობდა მას ვითარცა მეფეთა ერთგულსა და უბრძანებდა ყოველთვის საამოდ მისდა სიტყვათა. თვით მუხრან-ბატონი ექცეოდა მას ვითარცა კაცსა დარბაისელსა. მოკვდა მოხუცი 1819 წელსა.
137) დ ი მ ი ტ რ ი | ს ა გ ი ნ ო ვ ი. ზედამხედველი ქ. თფილისს თამბაქოს იჯარისა მეფისა გიორგის დროს. ნაცვლად ამისა მიეცა რუსთაგან პენსია. მოკვდა 1821 წელსა.
138) შ ი ო შ | თ უ მ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი, ძე სულხანისა. მეფე ერეკლე სწერს მამასა მისსა სულხანს შემდეგსა წერილსა, რომელსა შინა მოიხსენებს შიოშსაცა:
«ჩვენ მაგიერად თუმანოვს მდივანს სულხანს მრავალი მოკითხვა ეუწყოს. მერე შენი წარმოგზავნილი მაიორის დისწული დავით, მრავლის საქმეების გამო აქამომდე ვერ გამოვისტუმრეთ, რომელიც ამ დროს ჩვენის ქვეყნის ამბის ვითარება იყო; ჩვენი წიგნები მოგივა და ყოველსავე იმით სცნობ. ამ დავითის ხელით რომ წიგნები წარმოგეგზავნა შენის ძმის წიგნში, შენი დიახ, შეწუხება მოგეწერა ულუფის მოუცემლობის მიზეზზედ, და ჩვენ ამისთვის წარსულს ჟამს ერთი წიგნი მოვსწერეთ აშტარხანს თარხან-აღაშვილს სტეფანეს და სამოცს თუმანს დავესესხენით, რომ მანდ შენთვის უნდა გამოეგზავნა და მაგიერი ჩვენგან მიეღო, და ერთი წიგნიც იოსებ არქიერს მოვსწერეთ და იმასაც ასს თუმანს დავესესხენით შენთვის მოსაცემად და ჯერეთაც არ ვიცით ჩვენის მიწერილობისამებრ ხელი გაგიმართეს თუ არა, რადგანაც აქაური ამბავი ყოველივე ამ ახლის ჟამში მოწერილი გვქონდა, რომელსაცა ჩვენის წიგნებითა სცნობ: ამისთვის ამ წიგნით ამბავს აღარას მოვიწერთ: აქაური ნაღველი ნურა გაქვს რა, ღვთის მოწყალებით ვინცა ვინ შენიანი არიან, ყველანი მშვიდობით იმყოფებიან, და შენს შვილს შიოშს ჩვენ ფეშქაშნავისობა ვუბოძეთ ქართლისა.
ირაკლი
წელსა 1791.
აგვისტოს 20.
ესე შიოშ იყო შემდეგ გუბერნიისა გახსნისა მიღებული რუსთა მთავრობისაგანცა; მოკვდა 1829 წელსა.
139) ი ო ს ე ბ | მ ე ლ ი ქ ი შ ვ ი ლ ი, ხაზინადარი. ამას უბოძა მეფემან გიორგი ლაშქარ-ნავისობა სომხითისა და საბარათაშვილოსი. მოკვდა 1830 წელსა.
140) ს ო ლ ო მ ო ნ | ა ვ ა ლ ი შ ვ ი ლ ი, კახელი; 1800 წელსა, ოდეს რუსის ჯარი წარვიდა ყაზახსა, მაშინ წარატანა ჯარი ქართველთა 600 კაცი არაგველი სოლომონს. შვილი ამისი ივანე იყო ღენერალ-მაიორი და მოკვდა 1861 წელსა.
141) ზ უ რ ა ბ | ყ ა ფ ლ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი, იყო ზედამხედველი თფილისის ბაჟისა, მოკვდა 1827 წელსა. ესე იყო მამა ღენერალ-ოტინფანტერისა კ. გრიგორი ორბელიანისა.
142) გ ი ო რ გ ი | ყ ა ფ ლ ა ნ ი შ ვ ი ლ ი, ნაზირი მეფისა გიორგისა, მცოდნე არაბულისა, სპარსულისა და თათრულისა ენათა. მოკვდა 1810 წელსა.
143) ე ლ ი ზ ბ ა რ | ე რ ი ს თ ვ ი შ ვ ი ლ ი, ყულარაღასი. ესე გადვიდა იმერეთსა და მუნ შეირთო ცოლად ქალი იმერთა მეფისა სოლომონ დიდისა. დაახლოვებული იმერთა მეფისა დავითისა, ურჩევდა მიწერ-მოწერასა რუსეთთან და ჰგონებდა ამით ქსნის საერისთავოჲსა მოპოვებასა, ჩამორთმეულისა ქართლისა მეფისაგან. მეფემან სოლომონ მეორემან ჩამოართო სოფლები იმერეთსა ნაშოვნი და მიუბოძა რა იგინი მალხაზ ანდრონიკაშვილსა, რომელიცა იყო ქმარი მეფის ძის არჩილის ქალისა მარიამისა. გადმოსრული იმერეთით მოკვდა ქართლსა 18... წელსა.
144) მ ა ლ ხ ა ზ | ა ნ დ რ ო ნ ი კ ა შ ვ ი ლ ი, ამას ჰყვანდა ცოლად მეფის ძის არჩილის ქალი მარიამ და სცხოვრობდა იმერეთსა. შემდგომად მეფისა გიორგისა ებრძოდა რუსთა, ვითარცა ერთგული იმერთა მეფისა სოლომონისა. 1811 წელსა წარვიდა სპარსეთად და უკუმოქცეული მივიდა ახალციხეს და ტრაპეზუნტსა. აქა მოკვდა მეფე სოლომონ 1815 წელსა. მალხაზ მერეთ მობრუნდა კახეთს და მოკვდა აქა 18...; ღენერალ-ლეიტენანტი იოანე მალხაზიჩი ანდრონიკოვი – დღესაცა ცოცხალი არის შვილი მისი.
145) ნ ი ნ ი ა | ჩ ე რ ქ ე ზ ი შ ვ ი ლ ი, კაკაბეთის მოურავი. დამსწრე ნიახურას ომშიაც. საყვარელი მეფისა.
146) ზ ა ა ლ | ა ნ დ რ ო ნ ი კ ა შ ვ ი ლ ი, სალთხუცესი მეფის ძის იოანესი. დიდი ერთგული მეფისა.
147) დ ი მ ი ტ რ ი | ჩ ო ლ ა ყ ა შ ვ ი ლ ი, ფშავისა, ხევსურისა და თუშეთისა მოურავი.
148) ი ო ს ე ბ | ჭ ა ვ ჭ ა ვ ა ძ ე, ნაზირი მეფისა.
149) ა დ ა მ | ვ ა ჩ ნ ა ძ ე, დიდი ვაჟკაცი. ამან მოკლა თოფითა ჯუნგუთაი (?) დაღესტნელი, რომლისა თავი მოართვეს მეფესა შემდგომად ნიახურას ომისა.
150) ი ლ ი ა | ა ვ ა ლ ი შ ვ ი ლ ი. ესე გაგზავნა მეფემან გიორგი ძმასთან ალექსანდრესთან ჭარსა წერილითა მასთან და ომარ-ხანთან წინათ ნიახურას ომისა. წერილითა ამით მოუწოდებდა ძმასა დამორჩილდეს და არა შევიდეს ქრისტიანეთა სისხლის ღვრასა ლეკთა შეწევნითა.
151) პ ა ა ტ ა | ა ბ ა შ ი ძ ე ქართვლელი, ნაზირი; ამან შეიპყრო გზაზედ კაცი, ძმისაგან მეფისა ალექსანდრესაგან გამოგზავნილი იმერეთსა და მოართვა მეფესა თფილისს. წერილითა ამით სთხოვდა მოსცეს ჯარი თვისი იულონს, რათა განაძიონ მეფე გიორგი მეფობიდამ და მისდა ნაცვლად დასვან იულონ. ამასვე დროსა უნიშნავდა დღესა, როდესაც უნდა შემოვიდეს ლეკთა ჯარი და განაძიონ თფილისიდამ თვით რუსნიცა, მეფისა გიორგისაგან მოყვანილი საქართველოსა. მეფემან აჩვენა ესე რუსისა ღენერალსა და თვით ნამდვილი უბრძანა კაცსა ძმისა თვისისა ალექსანდრესსა, წარიღოს და მიართვას მეფესა სოლომონს.
152) გ ი ო რ გ ი | ხ ე რ ხ ე უ ლ ი ძ ე. მეფემან წარავლინა ესე და ზაალ ბარათაშვილი მდივანბეგი დემურჩასალოს, ბრძანებითა, რათა ჩამოართოს მოურავობა ესე მეამბოხესა თამაზს ყაფლანიშვილსა და მიიბაროს ზაალ ბარათაშვილმან. დარეჯან დედოფალმან იწყინა ესე და იქმნა დიდი შფოთი წინათ გარდაცვალებისა მეფისა. ამისთვის 8 იანვარსა 1801 წელსა მოვიდა ალექსანდრე ყარაბაღით ყაზახში და აცნობა დედასა წერილით, რას მიბრძანებთო. მეფე გიორგი, გარდაცვლილი 28 დეკემბერსა, ჯერეთ არ იყო დასაფლავებული.
153) გ ა ბ რ ი ე ლ | რ ა ტ ი შ ვ ი ლ ი. ამას ვითარცა ომში ნიახურას დასწრობილსა, გაატანა მეფემან წერილი, ერთი ხელმწიფე იმპერატორთან და ერთი კნორრინგთან ლინიაზედ; წერილებითა ამით მოახსენებდა პავლეს მადლობასა ჯარისათვის და გაუგზავნა ლეკთა ბაირაღები; და ითხოვდა, რათა დაჯილდოვდნენ ლაზარევი, გულიაკოვი, მეფის ძენი იოანე და ბაგრატ და სხვანიცა. მასვე გაატანა საკუთარი მოხსენება, ვითარცა განმგემან ჯაბახანისა, თვით მეფის-ძემან იოანე, ღენერალ კნორრინგთან.
154) ზ ა ზ ა | ა ნ დ რ ო ნ ი კ ა შ ვ ი ლ ი, წარსული ს. პ. ბ. 1800 წელსა დესპანთა თანა, ზრუნავდა დიდად მეფობისათვის ქართველთა, და ამისთვის არ მოეწონა მოხსენება ღენერალისა კნორრინგისა, მისრულისა 1801 წელსა ს. პ. ბ., ვითამც ქართველთა არა სურდესთ თვისი მეფე. მასვე დროსა მისწერა წერილი იოანე სარდალსა ორბელიანსა და ურჩევდა არა ჰქმნან ამოვარდნა მეფობისა საქართველოში. წერილი ესე იგდეს რუსთა და აღუკრძალეს მოსვლა საქართველოდ. 1818 წელს ესე ზაზა და დოსითეოს ეპისკოპოსი ფიცხელაური წარვიდენ ნევისა მდინარესა შესართავსა ფინის ზღვის პირას, და აქა ბანაობდენ ცურვითა; მსწრაფლ აღელდა ზღვისპირი. დოსითეოს ცურვითა გამოვიდა წყლისა პირსა და ზაზა მოტაცებული ღელვისაგან დაირჩო. ვერღა იპოვეს ვერცაღა გვამი მისი. იყო წლისა 50 და სცხოვრობდა იულონ მეფის ძესთან მისსა მწყალობელთან, რომელსაცა უყვარდა იგი, ვითარცა კაცი დიდად სიტყვა მჭევრი და აზრთა დიდთა და საფუძვლიანთა მქონი.
155) გ ი ო რ გ ი | ა მ ი ლ ა ხ ვ ა რ ი, ამას ჰყვანდა ცოლად დაჲ სარდლისა დავით ორბელიანისა. 1801 წლისა იანვრის დამდეგს, იულონმან მოიტაცა ტყვედ ცოლი ესე მისი ქეთევან და მიიყვანა თვისდა სოფელსა ბელოტს. მემკვიდრე მეფის ძე დავით აპირებდა რუსთა ჯარითა ზედა დასხმასა. მაშინ გაიქცა იმერეთსა იულონ და განთავისუფლდა დისწული მემკვიდრისა ტყვეობისაგან.
მოხელენი მოურავად მეფისა გიორგისა დროსა იყვნენ შემდეგნი პირნი:
მოურავნი ქართლისა:
ერასტი ამილახვარი . . . სოღანლუღს
ქაიხოსრო სუმბათოვი მოლარეთუხუცესი . . . ნავთლუღსა
ბარამ გურგენიძე ნაზირი . . . დიდუბეში
ალექსანდრე მაყაშვილი . . . წინწყაროს. ორსავე ავლაბარში. კუკიას
არსადან ქარუმიძე . . . ახალსოფელში
იორგი ამილახვარი . . . გორში
ლუარსაბ ლოლაძე და გოგია ბეგიაშვილი . . . მეჯვრისხევს
გოგია ბეგიაშვილი . . . მეჯუდაში
დავით ბიბილური . . . სათემოს
ფირან ჩერქეზიშვილი . . . კრწანისში და ტყვიავში, ღვიდისში
გოგია ფურცელაძე . . . პატარა ლიახვსა და ოსებისა
გოგია მირზაშვილი . . . ვანათსა, არბის, შინდისს
ეგნატე იოსელიანი (ორჯერ) . . . ტირძნისში
ნინია ამილახვარი . . . ცხინვალში და ქარელში
მიმბაში ზაზა მაჩაბელი . . . ქელვი და აჩაბეთი
ნასყიდა ზარდიაშვილი . . . მაღრანდოვლეთში
ევგენი აბაშიძე . . . ალსა, სურამსა და ქეფინისხევსა
ნიკოლოზ გლურჯიძე მოლარეთუხუცესი . . . ხიდისთავსა
დომენტი წინამძღვრიშვილი . . . გლურჯეთსა
დავით აბაშიძე ქეშიქჩი-ბაში . . . ბორჩალო და შილიხოს
შანშე ერისთვისშვილი . . . შელავერსა
რევაზ ვახვახიშვილი . . . ახატელისა თათრებისა
თამაზ ორბელიანი . . . დემურჩასალის
ადამ ანდრონიკაშვილი . . . კახეთში თათრებისა ქირჩხლის
ოსეფა ბებუთაშვილი მიშკარბაში . . . ბაადარსა
სოლომონ არღუთაშვილი . . . სარვანში
საამ ბარათაშვილი . . . ძველს თაქლასა
პაატა აბაშიძე . . . ახალს თაქლასა
სოლომან გაბაევი . . . მუღანლოსა
გიორგი ციციშვილი სარდალი . . . ელებისა, ქოლაგირისა, მუღანლოსა, ქოშქილისისა, აყლილისა, უზუნლარისა და დისიღისა
ოსეფა ყორღანაშვილი მილახვარი . . . ჰასან ხოჯალისა
გარსევან ჭავჭავაძე . . . ყაზახის თათრებისა
გიორგი ციციშვილი სარდალი . . . ფამბაკისა
მოურავნი კახეთისა:
ნიკოლოზ ჩერქეზიშვილი . . . მანავში
თადია ჩოლაყაშვილი (მის ნაცვლად ვახტანგ ორბელიანი) . . . თვალ-საგარეჯოს, სართიჭალაში
დავით მაყაშვილი . . . უჯარმასა
ზაალ ანდრონიკაშვილი . . . ორსავე მარტყოფში
გოგია ნათალიშვილი . . . ლილოსა
დიმიტრი ჩოლაყაშვილი . . . თიანეთში და მარილისში
გლახა საგინოვი აზნაური . . . ქისტაური
ალექსანდრე მაყაშვილი . . . ბოჭორმას
დავით და იოანე ქობულოვი . . . ზემოხოდაშენსა
ალექსანდრე მაყაშვილი* (ორივე სიტყვა გადახაზულია ხელნაწერში) . . . ძველი გალავნისა თელავსა
იროდიონ გურგენიძე . . . თელავსა
გიორგი ვახვახიშვილი . . . კალაურსა
იოსებ ჭავჭავაძე . . . ირაკლის ციხისა
სფირიდონ ჯანდიერიშვილი . . . ქვემო ხოდაშენსა და შაშიანსა
ომან ჯანდიერიშვილი . . . ურიათუბანსა დიმიტრი ანდრონიკაშვილი . . . ველისციხეს
დავით ჯანდიერიშვილი . . . გურჯაანში
დურმიშხან ჩოლაყაშვილი . . . პანკისში, ბახტრიონსა და ქორბალას
აღათანგო პეტრიაშვილი . . . მაღრიანში ნიკოლოოზ ჩოლაყაშვილი . . . ლალისყურსა თამაზ ჯორჯაძე . . . შაქრიანსა
დიმიტრი ჯორჯაძე . . . ენისელსა
დავით მაყაშვილი . . . აღდგომას
გიორგი ნოდარაშვილი და ფარეშთუხუცესი ანდუყაფარ ბანცურაშვილი . . . შილდას
კირილე ავალიშვილი . . . ლომის-ციხეს
დავით ჩოლოყაშვილი . . . ვეფხვის-ციხეს
ლუარსაბ თარხნიშვილი . . . ფაშაანსა
იმონ ქობულაშვილი . . . სანავარდოს
გარსევან ვაჩნაძე . . . კუჭავანსა და ორსავე გავაზს
სპირიდონ თარხნიშვილი . . . ვანათს
ლუარსაბ თარხნიშვილი . . . აკურას
ომან მაყაშვილი . . . ყარაჯალას პირაქეთ თათრებისა და კახეთში მცხოვრებთა
დავით და იოანე ქობულაშვილი . . . თათრებისა ყიზილ-აჯილისა
რევაზ ანდრონიკაშვილი სარდალი . . . ქიზიყში
როსეფ ჯანდიერი ნასახჩი-ბაში . . . ჯიმითსა და ყანდაურას
ნინია ჩერქეზიშვილი . . . კაკაბეთსა
დურმიშხან ჩოლაყაშვილი . . . თუშებისა
დიმიტრი ჩოლაყაშვილი . . . ფშავისა და ხევსურებისა
სამღვდელო წესი
მეფისა გიორგი XIII დროსა სამღვდელო წესი იყო შემდეგი:
1) კათოლიკოსი
2) ქართლისა მიტროპოლიტნი: სამთავროჲსა, თფილისისა, რუისისა.
3) არქიეპისკოპოსნი: წილკნისა, მანგლისისა.
4) ეპისკოპოსნი: ურბნისისა, სამთავისისა, ნიქოზისა.
5) კახეთისა მიტროპოლიტნი: ალავერდისა, ბოდბისა, ნინოწმინდისა.
6) არქიეპისკოპოს[ნ]ი: რუსთავისა, ნინოწმინდისა.
7) ეპისკოპოსნი: ნეკრესისა, ხარჭაშნისა.
მეფისა დროსა იყვნენ მონასტერნი:
ქ ა რ თ ლ ი ს ა: შიომღვიმისა, მეტეხისა, იკორთისა, ანანურისა, ჯვარისა, მღვიმისა, ლარგვისისა, ხობისა, ულუმბიისა, გეთსამანიისა, თირისა.
კ ა ხ ე თ ი ს ა: 12-გან ორნი – დავით გარესჯელისა, იოანე ნათლისმცემლისა; შუამთისა, ბოჭორმისა – (ორივეს) ალავერდელი განაგებდა; წ. საბასი, ხირსისა, ღვთაებისა ვეჯინსა, ნათლისმცემლისა – (ოთხივე) განიგებოდა ბოდბელისაგან.
მღვდელმთავარნი:
ქ ა რ თ ლ ი ს ა: კათოლიკოსი ანტონ II, მთავარ-ეპისკოპოსი იოანე (მოკვდა 1802 წ.), თფილელი არსენ, მროველი იუსტინე, წილკნელი იოანე (შვილი სქემონასანისა ონისიფორესი 38 წლისა, ქარუმიძე), ურბნელი იულიოს, სამთავნელი გერვასი, ნიქოზელი ათანასი.
კ ა ხ ე თ ი ს ა: ალავერდელი, – განმგედ თვით ანტონი, ბოდბელი იოანე, ნინოწმინდელი მიხაილ, რუსთველი სტეფანე, ნეკრესელი ამბროსი (ესე შილდას იდგა).
ნიახურისა ომში დასწროფილნი და მხნეობითა გამოჩენილნი მუნ იყვნენ პირნი
მ ე ფ ი ს | ძ ე ნ ი: იოანე, ბაგრატ.
ქ ა რ თ ლ ი ს ა | თ ა ვ ა დ ნ ი: პაატა აბაშიძე, ნაზირი მეფისა; ზაალ ბარათაშვილი მდივანბეგი; გიორგი ხერხეულიძე; გაბრიელ რატიშვილი.
კ ა ხ ე თ ი ს ა (თ ა ვ ა დ ნ ი): რევაზ ანდრონიკაშვილი, ქიზიყის მოურავი; ზაზა ანდრონიკაშვილი, სალთხუცესი მეფის ძის იოანესი; იოანე ზურაბიშვილი; ზაზა ზურაბიშვილი; იოანე ანდრონიკაშვილი; როსებ ჯანდიერიშვილი; გიორგი ჯანდიერიშვილი; ადამ ვაჩნაძე; იოსეს ვაჩნაძე; ასლან ონანიშვილი; გიორგი ჩოლაყაშვილი; დიმიტრი ჩოლაყაშვილი, ფშავის და თუშის მოურავი; ლუარსაბ სუმბათიშვილი, მიმბაში; იოსებ ჭავჭავაძე, ნაზირი მეფისა; ილია ავალიშვილი; იოანე ქობულიშვილი, პოლკოვნიკი ქართველთ თოფხანისა; ალექსი ყალანთრიშვილი, კაპიტნად წოდებული ქართველთ ჯაბახანისა და გიორგი ჩამბურიშვილი კაპიტანივე ჯაბახანისა.
ამასვე ომში დაესწრნენ ექიმნი ქართველთა მეფისა, ფრანგნი სარწმუნოებით: ოსეფა ყარაშვილი და შვილი მისი იოანე.
სამოხელონი მეფისა გიორგისა XIII:
ს ა მ ხ ე დ რ ო ნ ი:
სარდალი, სარდარქარი, მიმბაში, პუნსედ-ბაში, უზბაში, ფანჯაბაში, დეღ-ბაში.
ს ა ს ა ხ ლ ი ს ა: სალთხუცესი, ვეზირი, მდივანი, ფეშქაშ-ნევისი, მუსტოუფი, მოლარეთ-ხუცესი, ნაზირი, სალაროს ნაზირი, მოლარე, სალაროს მუშრიბი, მუშრიბი, თუშმალი.
ს ა მ ე ფ ო ჲ ს ა: ყულარ-აღასი, ეშიკაღაბაში, ეშიკჩი-ბაში, ქეშიქჩი-ბაში, ქორიასაული, ნასახჩი-ბაში, მირისშქარ-ბაში, ბოქოულთ-ხუცესი.
ს ა მ ო ქ ა ლ ა ქ ო ნ ი: მოურავი, მელიქი, მამასახლისი, ნაცვალი, ქეთხუდა თავი, ქეთხუდა მეორე.
ს ა მ ო უ რ ა ვ ო ნ ი: თფილისისა, ქიზიყისა, თუშისა, ხევსურეთისა, ფშავისა, სამშადილისა, ბორჩალოსი, ფამბაკისა, გორისა, თელავისა, საგარეჯოსი, სურამისა.
No comments:
Post a Comment